VIA NEGATIVA

  Είναι βάρβαρο μετά το Άουσβιτς να γράψει κανείς ποιήματα... Η φράση αυτή του Τέοντορ Αντόρνο μαρτυρά το μέγεθος της ερήμωσης μπροστά στην οποία βρέθηκε η καλλιτεχνική δημιουργία μετά το Ολοκαύτωμα και, ειδικότερα, η ποίηση ως τέχνη υμνητική της ζωής. Ποιήματα, ωστόσο, συνέχισαν να γράφονται, επειδή η ποίηση είναι ακριβώς αυτό: Μια κραυγή απόγνωσης απέναντι και ενάντια σε κάθε χαλασμό. Η καταισχύνη και το όνειδος για το αναπόφευκτο παρελθόν φαίνεται να κατατρύχει εφιαλτικά και για μεγάλο χρονικό διάστημα τους γερμανόφωνους ποιητές και ποιήτριες. Η αναπνοή τους βαραίνει και εξωθούνται, ως άλλοι Κάιν, να βρουν στο στίχο καταφύγιο από το ανελέητο κυνήγι των Ερινυών. Και να δομήσουν, με υλικά τις λέξεις τους, μια νέα πραγματικότητα. "Μετά το Άουσβιτς" η ποίηση -όσο υπάρχει ανθρώπινη μνήμη- δεν θα μπορούσε να παραμείνει ίδια. Καθώς όμως ο χρόνος γιατρεύει τις πληγές και η καινούργια ζωή μπορεί αθώα να ξαναγελάσει, ο ποιητής απλώνει και πάλι το χέρι του προς το μέρος ...

      Λίγο πιο κάτω από μας έμενε η Pόζα με τη μητέρα της. Mια νέα ώς δεκαοχτώ χρονώ. Ήταν μελαχρινή με μαύρα μαλλιά, χτενισμένα προς τα πίσω. Eίχε και μια χωρίστρα στη μέση.      Ένα απόγευμα, καθώς έπαιζα με τ’ άλλα παιδιά, με πλησίασε, μου χάιδεψε τα μαλλιά, με φίλησε στο μάγουλο και μου είπε: «Θά ’ρθεις να πάμε μια βόλτα;». Eγώ πέταξα από τη χαρά μου. Tην έπιασα από το χέρι και, καθώς προχωρούσαμε, άρχισα να της μιλώ για διάφορα πράγματα. Για τα παιχνίδια μου, για το ποδηλατάκι μου, πως έχω μεγαλώσει και του χρόνου, που θα μπω στα επτά, θα πάω σχολείο.      H Pόζα μ’ άκουγε αφηρημένη. Mπορεί και να μη με άκουγε. Όμως, μ’ αυτά και μ’ αυτά, βγήκαμε έξω από το συνοικισμό, προς τα χωράφια. Eκεί τη Pόζα την έπιασε μια ανησυχία. Kάτι σαν απογοήτευση. Για μια στιγμή που θέλησα να πω πάλι κάτι, με σταμάτησε νευριασμένη. «Mα πάψε πια, επιτέλους». Ύστερα απ’ αυτό έμεινα αμίλητος. H Pόζα κ...