VIA NEGATIVA

  “ …Έτσι, μ’ αυτήν την κωλοεφεύρεση που τη λένε ρολόι, σπρώχνουμε τις ώρες και τις μέρες σα να μας είναι βάρος, και μας είναι βάρος, γιατί δε ζούμε, κατάλαβες;’ Όλο κοιτάμε το ρολόι, να φύγει κι αυτή η ώρα, να φύγει κι αυτή η μέρα, να έρθει το αύριο, και πάλι φτου κι απ’την αρχή. Χωρίσαμε τη μέρα σε πτώματα στιγμών, σε σκοτωμένες ώρες που θα τις θάβουμε μέσα μας, μέσα στις σπηλιές του είναι μας, στις σπηλιές όπου γεννιέται η ελευθερία της επιθυμίας, και τις μπαζώνουμε με όλων των ειδών τα σκατά και τα σκουπίδια που μας πασάρουν σαν “αξίες”, σαν “ηθική”, σαν “πολιτισμό”. Κάναμε το σώμα μας ένα απέραντο νεκροταφείο δολοφονημένων επιθυμιών και προσδοκιών, αφήνουμε τα πιο σημαντικά, τα πιο ουσιαστικά πράγματα, όπως να παίξουμε και να χαρούμε μεταξύ μας, να παίξουμε και να χαρούμε με τα παιδιά και τα ζώα, με τα λουλούδια και τα δέντρα, να κάνουμε έρωτα, να απολαύσουμε τη φύση, τις ομορφιές του ανθρώπινου χεριού και του πνεύματος, να κατεβούμε τρυφερά μέσα μας, να γνωρίσουμε τον εαυτό μ...

  Κάνα δυο μήνες μετά την εκτέλεση του Μιχάλη, ακούμε απ’ το μεγάφωνο τα ονόματά μας – είμαστε εκεί πέντε από την υπόθεσή μας. Εγώ έχω κλείσει τα δεκαεφτά και οι άλλοι είναι μέχρι τα είκοσι πέντε. Η φυλακή τα ‘χασε, όλοι νομίσαμε πως μας παίρνουν για εκτέλεση, αλλά από το μεγάφωνο και όλους μαζί…ήταν περίεργο. Εκτός κι αν άλλαξαν τακτική. Γιατί μέχρι τότε οι κλώσσες ξέρεις τι μας κάνανε; Μας σκοτώσανε κάθε μέρα. Μόλις έκλεινε η φυλακή και ετοιμαζόμασταν να φάμε, γκράγκα γκρούγκα οι σιδεριές, πλακώνανε τα καρακόλια. Ξέραμε ότι έρχονται να πάρουν για εκτέλεση. Άνοιγαν, που λες, το κελί απ’ το οποία ήθελαν να πάρουν κάποιον, μας είχαν παστωμένους πέντ’ έξι σε κάθε κελί, που ήταν φτιαγμένο για έναν άνθρωπο, ασ’τα άνοιγαν, που λες, το κελί, στέκονταν στην πόρτα, και μας κοιτάζανε. Όλοι τώρα είμαστε μελλοθάνατοι, ε; Και ξέραμε ότι κάποιον από μας θα πάρουν. Κοιτάζανε που λες μια το χαρτί και μια εμάς… Αυτή η ιστορία μπορεί να κράταγε από πέντε λεπτά ως κι ένα τέταρτο. Ύστερα, αφού έκρινα...

  Οι Οτεντόττοι είχαν μια πρωτόγονη ειλικρίνεια. Έλεγαν στον αιχμάλωτό τους: “Σε θρέφω για να σε φάω”. Φρικιαστικό. Μα τίμιο. Ήξερες καθαρά ότι αυτή ήταν η τύχη σου. Η σημερινή όμως Δημοκρατική μας κυβέρνηση δεν την έχει αυτή την ειλικρίνεια. Γιατί αν την είχε θα έλυε, επιτέλους, την επίμονη σιωπή της και θ’ απαντούσε απλά και στρογγυλά στον πολιτικό της αιχμάλωτο: “Μάλιστα. Σ’ αφήνω νηστικό για να σ’ αφανίσω. Για να σε δω με διαλυμένη την ανθρώπινη συνείδηση, ασπόνδυλο σκουλήκι. Δεν πέφτεις; Δεν υποτάσσεσαι; Δεν ενδίδεις; Τίμημα ο θάνατος”. Λίγα υγρά χιλιόμετρα έξω απ’ την πόλη των φώτων συμβαίνουν αυτά, μέσα σ’ ένα καθεστώς “απλής εκτόπισης” και μιας διαβίωσης απόλυτα “ανθρωπιστικής”. Σκεφθείτε τώρα τι θα συνέβαινε αν το καθεστώς ήταν “πειθαρχημένος περιορισμός” και η διαβίωση όχι απόλυτα “ανθρωπιστική”, αλλά κακή και απάνθρωπη. Και αυτό συμβαίνει. Εκτός πια αν έχουν ανατραπεί από τα βάθρα τους οι έννοιες της ζωής, αν έγιναν οι χωροφύλακες αρχάγγελοι και η πείνα ευεργεσία, και δε...

    ...Είχαμε την εντύπωση ότι ξέραμε Αγγλικά μιας και είχαμε μεταφράσει βιβλία των αδελφών Webb από τα Αγγλικά στα Ρώσικα, στα χρόνια της εξορίας μας στη Σιβηρία. Τα Αγγλικά τα έμαθα στη φυλακή από μια "Μέθοδο άνευ διδασκάλου" αλλά δεν είχα ποτέ ακούσει να μιλάνε έστω και μια Αγγλική λέξη. Όταν ξεκινήσαμε να μεταφράζουμε τις Webb στο Shusheskoye ο Βλαντίμιρ Ίλιτς τρόμαξε με την προφορά μου. "Η αδελφή μου κάποτε έκανε ιδιαίτερα μαθήματα , αλλά η δασκάλα των Αγγλικών μιλούσε αλλιώτικα!" Δεν διαφώνησα μαζί του, αλλά ξανάρχισα το διάβασμα. Όταν φθάσαμε στο Λονδίνο (μετά την εξορία), συνειδητοποιήσαμε ότι δεν μπορούσαμε να καταλάβουμε έστω και μια λέξη και κανείς δεν μας καταλάβαινε αντίστοιχα. Στην αρχή το πράγμα φαινόταν κωμικό, αλλά παρόλο που ο Βλαντίμιρ Ίλιτς έκανε πλάκα με το γεγονός, γρήγορα στρώθηκε για τα καλά προκειμένου να μάθει τη γλώσσα. Αρχίσαμε να παρακολουθούμε οποιαδήποτε εκδήλωση είχε ομιλία. Καθόμασταν στην πρώτη σειρά και παρατηρούσαμε με ευλάβεια το...

  ΠΡΟΛΟΓΟΣ “Αρχή άνδρα δείκνυσι”, λέει το ρητό. Όμως και η πτώση από το θώκο της, ο τρόπος που την αντιμετωπίζει είναι ενδεικτικός για τον ηγέτη και την ποιότητα του.  Ό,τι με εντυπωσίασε ιδιαίτερα στη συμπεριφορά του  Νίκου Ζαχαριάδη  τα χρόνια της  δοκιμασίας  μετά την  καθαίρεση  κι  εκτόπιση  στ’  απόκοσμο , βαλτωμένο  Μποροβίτσι  ήταν η   αξιοπρέπεια  και η  ακατάβλητη καρτερία   του στα πλήγματα της μοίρας. Η κατοπινή  εξορία  στο  ζοφερό πηγάδι  του  Σοργκούτ,  ότι τράβηξε εκεί,  έντεκα μαρτυρικά χρόνια,  ως την  «προγραματισμένη» αυτοκτονία   του (ήταν το τέλος του  κυκλωμένου πολεμιστή  που  διαλέγει το θάνατο από την παράδοση ), επιβεβαίωσαν την εντύπωση μου. Αυτά τα δεκαεφτά χρόνια  κάθειρξης  στη  Σοβιετική Ένωση , τη χώρα που  λάτρεψε  κι υπερασπίστηκε   όσο  κανεί ς άλλος Ευρωπ...

  ΛΟΓΙΑ ΠΟΥ ΚΑΙΝΕ ΑΗ – ΣΤΡΑΤΗΣ ΤΟ ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΗΜΑ ΤΟΥ κ. Κ. ΒΑΡΝΑΛΗ Θυμώσανε τα ποτάμια της Β. Ελλάδας. Κάμποι και πολιτείες γενήκανε θάλασσα. Φωνάζουν οι ναυαγοί: ― Βοήθεια! Το κράτος ακούει, αλλά γυρίζει από τ’ άλλο πλευρό. Ασχολείται με τα υψηλά και μεγάλα. Έλληνες φωνάζουν. Δεν είναι ξένοι να διατάζουν!… Και τα νερά, τι να κάνουν; Αποσύρονται μοναχά τους! Φωνάζουν, λοιπόν, οι Έλληνες. Αλλά φωνάζουν κ’ οι μη Έλληνες; Οι εξόριστοι τ’ Αη Στράτη; Ναυαγοί κι αυτοί! Με ποιο δικαίωμα! ― Βοήθεια! Πνιγήκαμε. Και βέβαια πνιγήκανε. Υπάρχει ο κατακλυσμός του Νώε. Που βαστάει σαράντα μέρες και σαράντα νύχτες. Τα χώματα γίνοντα πηλός, τα μαύρα καλντερίμια γλύστρες. Τα δέντρα σαπίζουνε. Τα σπίτια λιώνουνε! Και το ξεροπόταμο, που αρχίζει από το Μετόχι και κατηφοράει κατά τη θάλασσα, γίνεται Ρίο Γκράντε και παρασύρει και τα ριζιμιά λιθάρια. Που ν’ ανθέξουνε τα χάρτινα τσαντήρια, όπου τους στεγάζει ο «δυτικός» ανθρωπισμός του «πατρικού» μας κράτους! Όποιος δε γνώρισε τη βροχή του...

    Το ψαράκι της γυάλας -Μάριος Χάκκας   Ο άνθρωπος, με τη φραντζόλα υπομάλης, είναι ο ίδιος που πριν δυο χρόνια περίπου κρατούσε καρπούζι. Τότε ήταν Ιούλιος και φυσικά υπήρχαν καρπούζια, ενώ τώρα Απρίλης και πήρε φρατζόλα. Βέβαια και καρπούζια να υπήρχανε, πράγμα αφύσικο για μήνα Απρίλη, αυτός πάλι για φρατζόλα στο φούρνο θα πήγαινε, όπως άλλωστε όλος ο κόσμος. Μέσα στο γενικό πανικό, πέσαν όλοι στα τρόφιμα. Περίμενε κι αυτός κάπου μισή ώρα σειρά και στο τέλος βρέθηκε με μια ζεματιστή φρατζόλα στο χέρι. Άλλοι παίρνανε τρεις και τέσσερες, αυτός μόνο μία. Για τη δουλειά που την ήθελε και μία αρκούσε. Την έβαλε κάτω από τη μασχάλη και πήρε τους δρόμους. Το σωστό είναι όταν κάποιος κρατάει μία φρατζόλα, να πηγαίνει στο σπίτι του. Όμως ο δικός μας δεν μπορούσε να πάει. Στη συνοικία που έμενε, από τα χαράματα είχαν αρχίσει ...

  Αη-Στράτης, Νοέμβρης 1950 Γραφει ο Γ. Ρίτσος απο το νησι του " Διχασμου" (κατά Κούλη) Ἀγαπημένε μου Ζολιό, σοῦ γράφω ἀπό τόν Ἁη-Στράτη. Βρισκόμαστε δῶ πέρα, κάπου τρεῖς χιλιάδες ἄνθρωποι ἁπλοί, δουλευτάδες, γραμματιζούμενοι μέ μιά τρύπια κουβέρτα στόν ὦμο μας μ' ἕνα κρεμμύδι, πέντε ἐλιές κι ἕνα ξεροκόμματο φῶς στό ταγάρι μας ἄνθρωποι ἁπλοί σάν τά δέντρα μπροστά στόν ἥλιο ἄνθρωποι πού δέν ἔχουμε ἄλλο κρίμα στό λαιμό μας ἐξόν μονάχα πού ἀγαπάμε ὅπως καί σύ τή λευτεριά καί τήν εἰρήνη. Ἀδελφέ μου Ζολιό, κάμποσα χρόνια τώρα τριγυρνᾶμε ἀπό ξερονήσι σέ ξερονήσι κουβαλώντας στή ράχη μας τίς σκηνές μας μήν προφταίνοντας νά στήσουμε τίς σκηνές μας μήν προφταίνοντας νά στήσουμε δυό λιθάρια νά βάλουμε πάνου τό τσουκάλι μας μήν προφταίνοντας νά ξυριστοῦμε καί νά καπνίσουμε μισό τσιγάρο στά γόνατα τῆς αὐγῆς. Ἀπό προσκλητήριο σέ προσκλητήριο ἀπό ἀγγαρεία σέ ἀγγαρεία κουβαλώντας στίς τσέπες μας κάτι παλιές φωτογραφίες τῆς ἄνοιξης - ὅσο πάει ξεθωριάζουν - δε γνωρίζονται - θἆταν αὐτός ὁ...