VIA NEGATIVA

  Τ α ζα στον πόλεμο! Σήμερα από το πρωί συλλογιούμαι μόνο αυτό. Καλά εμείς οι ανθρώποι. Έχουμε τα συμφέρα μας, τις ιδεολογίες μας, τις λόξες μας, τις μεγαλομανίες και τους ενθουσιασμούς μας. Απ' όλα αυτά μαγειρεύεται περίφημα ο πόλεμος. Έχουμε και τις πονηριές μας, για να γλιτώνουμε σαν δούμε τα ζόρικα. Τ'  αμπριά  μας, τα νοσοκομεία, ακόμα και τις  λιποταξίες . Όμως τ' αγαθά τα ζα που τα επιστρατεύουμε να κάμουν μαζί μας τον πόλεμο; Θαρρώ πως, όταν καμιά φορά οι ανθρώποι βγάλουν από μέσα τους την  επιληψία  του ομαδικού σκοτωμού, θα 'χουν όλο το δίκιο να ντρέπουνται σ' όλη τους τη ζωή και μόνο γι' αυτό: που τραβήξανε και τ' αθώα τα ζα στον πόλεμο. Στοχάζουμαι πως κάποτε θα είναι ένα απ' τα πιο μαύρα σημάδια της Ιστορίας των Ανθρώπων. Η Μεραρχία μας κουβάλησε μαζί της απ' το νησί και μια συζυγαρχία γαϊδάρους. «Συζυγαρχία ημιόνων» γράφεται στα χαρτιά. Μα η αλήθεια είναι πως έχει μόνο γαϊδάρους. Υποφέρανε πολύ ώσπου να τους μπάσουνε στα βαπόρια. Το ίδ...

  Για πέμπτο Μάη πολεμάει για ειρήνη κουβέντα καμιά και ο φανταράκος τα βροντάει πεθαίνει ηρωικά Και ο Αυτοκράτωρ οργίζεται και βγάζει διαταγή ο θάνατος αναβάλλεται η νίκη όσο αργεί μα ο φαντάρος κείτεται στον τάφο του δίχως ντροπή και ξάφνου τον επισκέπτεται μια επιτροπή Με φτυάρι και με αγιασμό ξεθάβουν το νεκρό του λένε γύρνα στο μέτωπο και βγάλε το σκασμό Τον εξετάζει ένας γιατρός Τον εξετάζει ένας γιατρός τον βρίσκει λίαν καλώς κοπάνα μονάχα την κάνει ο νεκρός γιατί είναι πολύ δειλός Τον σήκωσαν και φεύγουνε στην νύχτα τη μαγευτική ενώ αρμοδίως τους φώτιζε σελήνη ρομαντική Το στόμα το σάπιο του βουτούν σε μαύρο κρασί γλυκό και δυο νοσοκόμες του κρατούν μπροστά του γυμνό θηλυκό με τύμπανα και ταρατατζούμ η μπάντα πάει εμπρός για της πατρίδος το αλαλούμ παρέλαση κάνει ο νεκρός Μπροστά του πάει ένας κύριος με φράκο παχουλός πολύ του καθήκοντος κύριος σαν κάθε πολίτης καλός σκυλιά ποντίκια και ασβοί δακρύζουν με πατριωτισμό στο ύψος των περιστάσεων στου έθνους τον παλμό Στο άλλο χ...

  [Γράφτηκε στο πλαίσιο του Β΄ Διεθνούς και Παγκοσμίου Συνεδρίου Συγγραφέων για την Υπεράσπιση της Κουλτούρας Ενάντια στον πόλεμο και στον Φασισμό. Υπογράφτηκε από τους πλείστους συνέδρους και διαβάστηκε από τον Λουί Αραγκόν] Στ’ όνομά σου, Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, που σκοτώθηκες στην Ισπανία για τη λευτεριά του ζωντανού λόγου, Εμείς, ποιητές απ’ όλες τις χώρες του κόσμου, μιλώντας και γράφοντας στις διάφορες και ποικίλες γλώσσες μας παίρνουμε εδώ τον όρκο τον κοινό, τ’ όνομά σου να μην ξεχαστεί ποτές πάνω στη γης, κι όσο υπάρχει τυραννία και καταπίεση, στ’ όνομά σου να τις πολεμούμε όχι μονάχα με το λόγο μα και με τη ζωή μας.

  «Το τραγούδι της Μάνας Κουράγιο» από το θεατρικό έργο του Bertol Brecht «Μάνα Κουράγιο» σε μουσική Paul Dessaw. Πρόκειται για την τελευταία σκηνική δραματουργία της Κατίνας Παξινού. Πρώτη παράσταση Οκτώβριος 1971 Θέατρο «Πάνθεον» Μετάφραση: Πέτρος Μάρκαρης. Σκηνοθεσία: Αλέξης Μινωτής. Διεύθυνση ορχήστρας: Ελένη Χαλκιαδάκη. Δύο λόγια για το έργο από την Οφηλία Δημοπούλου: Μια κριτική ματιά στην αλλοτρίωση που υφίσταται η ανθρώπινη φύση μέσα στη δίνη του πολέμου και παράλληλα ένα σκληρό διαχρονικό σχόλιο για του μηχανισμούς της εξουσίας, μέσα από την καυστική σάτιρα, το ανατρεπτικό χιούμορ και την κοφτερή λεπίδα της γραφής του Μπρεχτ. Η Μάνα Κουράγιο δεν αποτελεί μία αντιφατική προσωπικότητα. Απλώς, είναι μία πολύ αρνητική προσωπικότητα, που δεν μπορεί να προκαλέσει στο θεατή τον οίκτο, αλλά την οργή. Όσο συγκινητική και αν φαντάζει η εικόνα της μάνας, που έχει χάσει και τα τρία παιδιά της στον πόλεμο και συνεχίζει μόνη το δρόμο της τραβώντας τον αραμπά της, το δάκρυ δεν πρέπει να...

    Η μυστική παπαρούνα Το πόδι απόψε το νιώθω πολύ καλύτερα. Μου 'ρχεται να σηκωθώ σιγά σιγά, να προχωρέσω μέσα στο σιωπηλό χαράκωμα. Είναι πολύ παράξενο το χαράκωμα με τόσο φως. Φέγγει σαν μέρα και όμως δεν έχει φόβο. Το φεγγαρόφωτο από μακριά, σα δεν αντιλαμπίζει σε γυαλιστερό μέταλλο, δεν ξεσκεπάζει τίποτε. Μπορώ το λοιπόν να περπατώ λεύτερα κάτω από τον αχνό πέπλο του που προστατεύει σαν ασημί σκοτάδι. Για μια στιγμή πάλι μου περνά η ιδέα πως ετούτη η μοναξιά είναι αληθινή. Πως τάχα σηκώθηκαν όλοι και φύγανε και μ' αφήσαν μονάχον, ολομόναχον εδώ πάνω. Τότες μια κρυάδα περνά, λεπίδι, την καρδιά μου. Θα προτιμούσα να ξέρω πως ζούνε γύρω μου κρυμμένοι άνθρωποι, κι ας ήτανε μόνο οχτροί. Προχώρεσα ως την άκρη του χαρακώματος του λόχου μας. Ως την έβγαση των συρματοπλεγμάτων. Εκεί είναι μια μυστική πόρτα που σφαλνά μ' ένα αδράχτι οπλισμένο με αγκαθωτά τέλια. Επειδή το μέρος είναι ένα νταμάρι όλο πέτρα και δε σκάβεται, σήκωσαν έ...

    Ακόμα κι ο θάνατος μάς κάνει να ντρεπόμαστε Με τα κορμιά μας παραμορφωμένα και στρεβλά Γεμάτα κεντίδια από σφαίρες και θραύσματα από οβίδες Τα ονόματά μας ακούγονται παραποιημένα στα ραδιόφωνα και στις τηλεοράσεις Οι φωτογραφίες μας, κολλημένες στους τοίχους των σπιτιών μας Ξεθωριάζουν και κιτρινίζουν Οι επιγραφές που χαράχτηκαν στις πλάκες των τάφων μας χάνονται μέρα με τη μέρα Καθώς τις σκεπάζουν οι ακαθαρσίες από τα πουλιά και τα ερπετά.   Κανείς πια δεν ποτίζει τα δέντρα που έριχναν τη σκιά τους στους τάφους μας. Ο ήλιος σαν μια γιγάντια φλόγα εξαφανίζει  ό,τι απόμεινε από τα πτώματά μας που σαπίζουν.

   Η Πανούκλα (απόσπασμα) Έτσι οι αιχμάλωτοι της πανούκλας πάλεψαν όλη τη βδομάδα μ’ όποιον τρόπο μπορούσαν. Και μερικοί ανάμεσά τους όπως ο Ραμπέρ, έφθασαν, όπως βλέπουμε, να φανταστούν ότι ενεργούσαν ακόμα σαν ελεύθεροι άνθρωποι, ότι μπορούσαν να διαλέξουν. Όμως μπορούμε πράγματι να πούμε ότι αυτή τη στιγμή, στα μέσα του Αυγούστου, η πανούκλα είχε καλύψει τα πάντα. Δεν υπήρχαν πια τότε προσωπικά πεπρωμένα, αλλά μια συλλογική υπόθεση που ήταν η πανούκλα και αισθήματα που τα μοιράζονταν όλοι. Το σημαντικότερο ήταν ο χωρισμός και η εξορία, μ’ όλο το φόβο και την εξέγερση που περιέκλειαν. Νά γιατί ο αφηγητής πιστεύει ότι ταιριάζει στο αποκορύφωμα της ζέστης και της αρρώστιας να περιγράψει τις βιαιότητες των επιζώντων συμπολιτών μας, την ταφή των νεκρών και την οδύνη των χωρισμένων εραστών. Στα μέσα εκείνης της χρονιάς ήταν που έπιασε ένας δυνατός άνεμος, που φυσούσε για πολλές μέρες μέσα στη χτυπημένη από την πανούκλα πόλη. Τον άνεμο τον φοβούνται ιδια...

 Όχι, δεν θα πεθάνουμε. Οι βρόντοι που ακούς που κάνουν τα παράθυρα να τρίζουν και ξεκολλάν κομμάτια απ' το ταβάνι, ένα παιχνίδι είναι αυτό που παίζουν οι ανθρώποι Δική μας δουλειά είναι να κουρνιάσουμε στα σκοτεινά όσο μπορούμε και να μετράμε τους χτύπους της καρδιάς μας. Όμορφα. Έτσι μπράβο. Βάλε το χέρι σου επάνω στην καρδιά μου κι εγώ θα ακουμπήσω τη δική σου Αυτός που θα κερδίσει από τους δυο μας θα είναι αυτός που θα χαρεί και με το παραπάνω το παιχνίδι όσο αυτό κρατήσει. Ναι, σίγουρα θα κρατήσει πολύ. Μπορείς να βάλεις το αυτί σου αντί για το χεράκι σου Εδώ που είν' η καρδιά μου. Έγινε πιο γοργός ο χτύπος της; Για σένα χτυπάει έτσι Για σένα σπλάχνο μου όλα γίνονται για σένα υπάρχει ο κόσμος. Όχι, δεν είναι κανένας ξένος που σέρνει με θόρυβο τις μπότες του στο σπίτι Ναι, εγώ είμαι εδώ. Θα περάσουν όλα. Θυμάσαι που παίζαμε σκάκι; Θυμάσαι που παίζαμε κρυφτό; Το τραγούδι που σε νανούριζε η μανούλα; Έλα να το πούμε μαζί Είναι κι αυτή εδώ μαζί μας, ναι. Πρέπει όμως να το πεις...

  Εκεί που πάσχιζαν οι Αμερικάνοι να "σφηνώσουν"  μέσω Ουκρανίας στο μαλακό υπογάστριο της Ρωσίας, τώρα τρέχουν και δεν φτάνουν μετά την πρόσφατη συμφωνία των νησιών του Σολομώντα με την Κίνα. Επειδή και τα δύο συμβαλλόμενα μέρη δεσμεύονται να μην κοινοποιήσουν το κείμενο της συμφωνίας, εντούτοις οι διαρροές έχουν πολλαπλασιάσει τις ανησυχίες σε ΗΠΑ, Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία. Εις το εξής, τα Κινεζικά πολεμικά πλοία θα σταθμεύουν στα νησιά και η Κινεζική αστυνομία θα αναλάβει την τήρηση της τάξης και της ασφάλειας του κράτους που απαρτίζεται από έξι μεγάλα και 900 μικρότερα νησιά στον Ειρηνικό. Νέες ισορροπίες, απρόβλεπτες εξελίξεις και η διεθνής σκακιέρα αναμένεται να είναι για λίγους δυνατούς παίκτες ενώ τα δισεκατομμύρια των θεατών θα κοιτάζουν αποσβολωμένοι σαν τα ζώα στην τελευταία παράγραφο του Animal Farm του Όργουελ.

 

  Ένας Αμερικάνος κι ένας Ρώσος στην προσπάθειά τους να παραβγούν ποιος την έχει πιο μεγάλη την πρόοδο αρχίζουν τις υπερβολές: Εμείς στο Αμέρικα έχουμε ουρανοξύστες που φτάνουν μέχρι τα σύννεφα. Τις προάλλες, είχα ανέβει στην ταράτσα του ουρανοξύστη μου στη Φλόριντα και κάρφωνα μια πέργολα με ένα σφυρί. Ξαφνικά μου πέφτει το σφυρί , κατεβαίνω με το ασανσέρ- αστραπή να το πιάσω αλλά βαρέθηκα να το περιμένω επειδή ακόμα έπεφτε... Φαντάζομαι ότι και τώρα που μιλάμε ακόμα πέφτει! Αυτό δεν είναι τίποτα... Εγώ τις προάλλες φύτεψα μια αγγουριά στην Κριμαία που έχω το εξοχικό μου και βγάζει, που λες, ένα αγγούρι που διπλασιάζεται κάθε δευτερόλεπτο. Περνάει θάλασσες, βουνά, ποτάμια, περνάει και τον Ατλαντικό, φτάνει στη Φλόριντα κι αρχίζει να ανεβαίνει τον ουρανοξύστη σου. Φτάνει στο χιλιοστό όροφο που μένεις και κατευθύνεται στην κρεβατοκάμαρα που κοιμάται η γυναίκα σου. Σταμάτα, σταμάτα... Δεν θέλω να ακούσω άλλο! Θα ακούσεις και θα πεις κι ένα τραγούδι. Άμα δεν πέσει το σφυρί δεν σταματά...