Ο Ανδρέας ζητά να ανοίξει ο φάκελος της Κύπρου

 

20 Δεκέμβρη 1977

Ο Ανδρέας Παπανδρέου, ζητά από την κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή το άνοιγμα του «φακέλου της Κύπρου» και την τιμωρία των υπευθύνων της κυπριακής τραγωδίας. Η κυβέρνηση θα απορρίψει το αίτημα την επόμενη μέρα.

Θυμόμαστε τον Χάουαρντ Ζιν

 

Για τον Χ. Ζιν, "τα μέσα που μεταχειριζόμαστε για να πετύχουμε την κοινωνική αλλαγή πρέπει να συνάδουν ηθικά με τους σκοπούς". Η μη βίαιη άμεση δράση παίρνει τη θέση της μαζικής βίας. Γι' αυτόν "η μη βία δε σημαίνει αποδοχή αλλά αντίσταση- όχι αναμονή αλλά δράση. Δεν είναι καθόλου παθητική. Περιλαμβάνει απεργίες, μποϋκοτάζ, άρνηση συνεργασίας, μαζικές διαδηλώσεις και σαμποτάζ, καθώς και εκκλήσεις στη συνείδηση του κόσμου, ακόμη και προς τα άτομα της καταπιεστικής τάξης που ίσως κάποια στιγμή σπάσουν τα δεσμά τους με τον παρελθόν... Η μη βίαιη μορφή είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη δημοκρατία. Η βία με τη μορφή της τρομοκρατίας είναι η απεγνωσμένη τακτική μικρών ομάδων που αδυνατούν να συγκροτήσουν μια μαζική βάση λαϊκής υποστήριξης. Οι κυβερνήσεις προτιμούν πολύ περισσότερο τη βία αυτών των πειθαρχημένων στρατών που μπορούν να τους ελέγξουν, παρά τις τακτικές της μη βίας που θα τις ανάγκαζαν να παραχωρήσουν εξουσία σε μεγάλους αριθμούς πολιτών, οι οποίοι θα μπορούσαν στη συνέχεια να απειλήσουν τις ελίτ".

Για τον Χάουαρντ Ζιν η υπέρτατη δύναμη δεν είναι τα όπλα αλλά οι άνθρωποι που αγωνίζονται.

Απόσπασμα από το "Καλά εσύ σκοτώθηκες νωρίς" Χρόνη Μίσσιου

 

Από το βιβλίο του Χρόνη Μίσσιου "Καλά εσύ σκοτώθηκες νωρίς"

 Έμενα κάποια φορά σ’ ενός γιατρού. Δεξιός ο άνθρωπος, αλλά δε γούσταρε και τους εθνοσωτήρες. Ήξερε ότι ήμουνα κομμουνιστής, και κάθε βράδυ που έβγαινα για δουλειά, γέμιζε από αισιοδοξία. Ε, κάποτε κανονίστηκε μια γιάφκα, και το βράδυ που θα ’φευγα από το σπίτι του, σαν αποχαιρετιστήριο, κατεβάσαμε κάνα δυο ουίσκι. Δυνατό πράμα, σε φτιάχνει στα σβέλτα. Ήμουνα, που λες, φτιαγμένος και ακοντρολάριστος, που λένε. Την ώρα που έφευγα και με χαιρέταγε, τα μάτια του στάζανε λύπη. Μου λέει, πού θα πας τώρα, ρε Φάνη — εγώ μια ζωή το ίδιο ψευδώνυμο στις παρανομίες. Όπως στεκόμασταν όρθιοι, του λέω, σοβαρά μιλάς, γιατρέ, εμένα λυπάσαι; Ξαφνιάστηκε, μα, μου λέει, φεύγεις έτσι μέσα στη νύχτα, σε κυνηγάνε θεοί και δαίμονες, σκοτώνουν, βασανίζουν, δεν έχεις σπίτι, οικογένεια, δεν έχεις όνομα... Τον κοίταξα. Έπρεπε να τον πληγώσω, δεν είχα άλλο δρόμο. Ήμουνα στριμωγμένος, αν αφηνόμουνα στην παραδοχή της λύπης, ήμουνα χαμένος, γιατί τα αντικειμενικά στοιχεία, όπως τα περιέγραψε ο γιατρός, ήτανε σωστά. Όμως είχα ανάγκη να υπερασπιστώ τη ζωή μου, την ουσία της, απέναντι και στον ίδιο τον εαυτό μου. Σοβαρά, του λέω, γιατρέ, εμένα λυπάσαι; Τα έχασε ελαφρώς. Ήταν πολύ καλός και γλυκός άνθρωπος, αλλά και παλικάρι, για να δεχτεί να κρύψει έναν παράνομο σε μια στιγμή που ούτε η μάνα σου, που λέει ο λόγος, δε σ’ έβαζε μέσα. Όπου το ραδιόφωνο ούρλιαζε ημερήσιες διαταγές, «Πας όστις φιλοξενεί άτομον μη δηλωμένον εις τας Αστυνομικάς Αρχάς, θα παραπέμπεται εις το έκτακτον στροτοδικείον...»

Κοίτα να δεις, του λέω, εγώ κρατάω τη ζωή μου και τη μοίρα μου στα χέρια μου, οι επιλογές είναι δικές μου, όποτε θέλω, περνάω στη δική σου θέση. Αν τώρα κάνω ένα τηλεφώνημα στην ασφάλεια και τους πω ότι παύω να ασχολούμαι με την πολιτική, χωρίς να αποκηρύξω τίποτα και κανέναν, αύριο θα περπατάω και γώ «ελεύθερα» και «ακίνδυνα» όπως εσύ... Εσύ μπορείς να περάσεις στη δική μου θέση; Να τα παρατήσεις όλα, λεφτά, καριέρα, οικογένεια, σπίτια, να δεθείς μ’ ένα όνειρο και να το κυνηγήσεις, ν’ αγαπήσεις με πάθος τους ανθρώπους και την ελευθερία τους, να μπεις στην καρδιά της εποχής σου, και από απλός θεατής να γίνεις δημιουργός της ιστορίας; Και, να σου πω και κάτι ακόμα: είμαστε συνομήλικοι. Αν δεχτούμε ότι αυτό που λέμε ζωή δεν είναι να υπάρχεις σαν το δέντρο, δηλαδή να υπάρχεις μονάχα βιολογικά —δεν ξέρω αν χρησιμοποιώ και σωστά τους όρους, αλλά καταλαβαίνεις τί θέλω να πω— δηλαδή αν τη ζωή μπορούμε να τη μετράμε απλώς με την παραγωγή κάποιων αγαθών και κάποιων υπηρεσιών και με το να καταναλώνουμε κάποια αγαθά και κάποιες υπηρεσίες, τότε πιστεύω πως η ζωή δε θα ’ταν τίποτα άλλο, παρά μια απέραντη πλήξη. Νομίζω πως αυτό που ονομάζουμε ζωή μετριέται μονάχα με τα συναισθήματα που νιώθουμε σαν άνθρωποι, τις συγκινήσεις, τις πίκρες, τις χαρές, τις μικρές ευτυχίες, τις μικρές δυστυχίες, την επιβεβαίωση, τελικά, της ανθρώπινης ουσίας μας. Πόσες φορές στη ζωή σου ένιωσες έντονα συναισθήματα και συγκινήσεις, γιατρέ; Όταν πήρες το πτυχίο σου, όταν ερωτεύτηκες τη γυναίκα σου, όταν έκανες καριέρα, όταν γεννήθηκε η κορούλα σου...

Γύρω απ’ αυτά κλείνει ο κύκλος. Εγώ, τα ίδια χρόνια, έζησα τόσο συμπυκνωμένα συναισθήματα, τόσο έντονα, που εσύ ούτε σε εκατό χρόνια της δικής σου ζωής δεν μπορείς να τα ζήσεις. Πόσες φορές έπαιξα με το θάνατο, όχι για το παιχνίδι, γιατί τότε θα μπορούσα απλώς να κάνω ένα επικίνδυνο νούμερο στο τσίρκο, αλλά συνεπαρμένος από τους μύθους μου, από τα οράματά μου, από την αγάπη μου για τη ζωή, για τον άνθρωπο και τη λευτεριά του. Πόσες φορές τόλμησα, μετρήθηκα με φοβερούς μηχανισμούς, άλλοτε νικώντας, άλλοτε χάνοντας, αλλά πάντα νιώθοντας άνθρωπος και ποτέ αντικείμενο κάποιας μοίρας. Ακόμα, γιατρέ μου, σε σχέση με σένα είμαι πολύ νέος, και να σου πω γιατί; Πράγματα που για σένα θεωρούνται δεδομένα και τα περνάς αδιάφορα, για μένα είναι μικρές και μεγάλες ευτυχίες. Τα θαύματα του κόσμου, που λένε, η όρασή μου με εφήβεια έκπληξη τα ζει και με γεμίζει συναισθήματα. Είμαι βέβαιος πως ένας περίπατος τη νύχτα στους έρημους δρόμους της πόλης, είναι για σένα κάτι πολύ συνηθισμένο, αν όχι βαρετό. Ένας περίπατος στο δάσος, ο θόρυβος της θάλασσας, ένα όμορφο δέντρο, ένα λουλούδι, το κρασί, ο έρωτας...

Η επαφή σου με τα πράγματα είναι τυπική, δεν τα πλουτίζεις, δε σε πλουτίζουν, τα ξεπερνάς, δεν τα ζεις. Για μένα, κάθε πρωινό είναι μια έκπληξη, κάθε δειλινό μια νοσταλγία, κάθε νύχτα ένα μεγάλο μυστήριο, ένα ποτήρι κρασί, ένα φιλί. Αλήθεια, ποιες είναι οι επιθυμίες σου, γιατρέ; Είσαι «πετυχημένος», ό,τι επιθυμείς το έχεις, είσαι κορεσμένος, άρα γέρος, γιατί ταυτόχρονα δεν μπορείς να τα ξεφορτωθείς όλ’ αυτά. Είσαι ταξινομημένος, δεν μπορείς να πετάξεις, να μπεις στον δρόμο των συναισθημάτων, της φαντασίας, του ονείρου, της επιθυμίας, μιας νέας επαφής σου με τα πράγματα και τους ανθρώπους. Κοίτα, ψάξε λίγο, ο δρόμος σου είναι ο δρόμος που μετατρέπει τον άνθρωπο σε αντικείμενο με βιολογικές ανάγκες... Μη με λυπάσαι, σε παρακαλώ, εγώ θα είμαι πάντα με τις μειοψηφίες, έκθετος πάντα, ποτέ ένθετος. Δε θύμωσε, δεν μου είπε ότι λέω μαλακίες. Μ’ αγκάλιασε, μου είπε πως είμαστε περίεργοι άνθρωποι αλλά ωραίοι. Με φίλησε, μου έβαλε και δέκα χιλιάρικα στην τσέπη -μεγάλο ποσό για εκείνη την εποχή- και έφυγα. Το ξέρω πως είπα μεγάλα λόγια γιατί, παρ’ όλα αυτά, είμαι ένθετος, τοποθετημένος και ταξινομημένος σε άλλους μηχανισμούς, σε μιαν άλλη λογική, σε μιαν άλλη τάξη πραγμάτων. […]

Νίκος Ζαχαριάδης -επειδή το όπλο είναι παρά πόδα - επειδή ο Εμφύλιος συνεχίζεται

 

το τελευταίο γραφτό του Νίκου Ζαχαριάδη

Γράφω για τελευταία φορά. Έχω απόλυτα ήσυχη συνείδηση ότι σ’ όλη μου τη ζωή δεν έκανα τίποτε ενάντια στο λαό μου και το κόμμα μου. . . όσο κι αν προσπάθησαν δεκαεφτά ολόκληρα χρόνια τα όργανα της ασφάλειας της Σοβ. Ένωσης και οι διορισμένοι στο ΚΚΕ δεν απόδειξαν απόλυτα τίποτα και αναγκάστηκαν να γλείψουν αφτού όπου φτύναν. . . Σήμερα, ύστερα απ’ όλα αυτά, δηλώνω ότι αν δεν αρθούν ΟΛΑ τα μέτρα περιορισμού, εξορίας, στέρησης ελευθερίας μετακίνησης και αναχώρησης απ’ τη Σοβ. Ένωση κτλ. κτλ. που εφαρμόζονται ενάντιά μου, τότε την 1η Αυγούστου 1973, σαν έκφραση έσχατης ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ, θ’ αυτοκτονήσω. . . Το κουφάρι μου το κληροδοτώ στους Μπρέζνιεφ, Κολιγιάννη, Φλωράκη και Σία. Χαλάλι τους. . . Ζητώ συγνώμη και κατανόηση από τους κουκουέδες, την Όλγα και τον Σηφάκο, άλλη διέξοδο δε μου άφησαν. . 

ΜΟΝΙΚΑ ΕΡΤΛ VICTORIA O MUERTE

 ΜΟΝΙΚΑ ΕΡΤΛ.... . Η Γερμανίδα που εκτέλεσε εν ψυχρώ τον δολοφόνο του Τσε Γκεβάρα , τον συνταγματάρχη Ρομπέρτο Κιντανίγια φωνάζοντας,   Victoria o Muerte (νίκη ή θάνατος).....

Ήταν κόρη συνεργάτη του Χίτλερ και δολοφονήθηκε από πρώην ναζί που είχε βρει καταφύγιο στη Λατινική Αμερική .

Την πρωταπριλιά του 1971 οι υπάλληλοι του προξενείου της Βολιβίας στο Αμβούργο βρήκαν νεκρό τον γενικό πρόξενο με τρεις σφαίρες στο κορμί του. Δίπλα του βρήκαν μία ξανθιά περούκα, το όπλο και ένα σημείωμα που έγραφε «Victoria o Muerte» , νίκη ή θάνατος! Ο δολοφονηθείς πρόξενος ονομαζόταν Ρομπέρτο Κιντανίγια και ήταν ο πρώην συνταγματάρχης που διέταξε τη δολοφονία του Τσε Γκεβάρα στη Βολιβία. Ο άνθρωπος που τον εκτέλεσε ήταν η Μόνικα Ερτλ. Στις 9 Οκτωβρίου 1967 ο βολιβιανός στρατός σε συνεργασία με τη CIA, συνέλαβε τον Τσε Γκεβάρα στα βουνά της Βολιβίας και τον οδήγησε σε ένα σχολείο. Οι αξιωματικοί, περιχαρείς πανηγύριζαν για τη σύλληψη του «Νο1 κινδύνου» με προεξέχοντα τον συνταγματάρχη Ρομπέρτο Κιντανίγια. Αφού ο συνταγματάρχης δέχθηκε ένα χαστούκι από τον αργεντίνο επαναστάτη, διέταξε αμέσως την εκτέλεσή του.

Η Μόνικα Ερτλ ήταν κόρη του Χανς Ερτλ, ο οποίος ήταν ο κύριος κινηματογραφιστής του Χίτλερ. Γεννημένη το 1937, γαλουχήθηκε με τα ναζιστικά ιδεώδη, αφού το σπίτι της οικογένειας επισκεπτόταν συχνά ο Κλάους Μπάρμπι, στέλεχος των ναζί. Η Μόνικα τον αποκαλούσε «Θείο Κλάους». Μετά το τέλος του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου και συγκεκριμένα το 1954, η οικογένεια Ερτλ μετακόμισε στη Βολιβία, καθώς ο πατέρας της Μόνικα ήταν απογοητευμένος από το γερμανικό κράτος, επειδή δεν κέρδισε ένα βραβείο για την «προσφορά» του ως κινηματογραφιστής.

 Η καθημερινότητα της οικογένειας διαταράχθηκε το 1967, όταν η Μόνικα διάβασε σε μία εφημερίδα για τη δολοφονία του Τσε, όπως και για τη δράση των ανταρτών του ELN στα βουνά της Βολιβίας. Η νεαρή Γερμανίδα ξεκίνησε επαφές με αντάρτες του ELN και εκεί ερωτεύτηκε έναν Βολιβιανό, τον Ίντι Περέδο. Η οριστική ρήξη και το σχέδιο δολοφονίας Το 1969 η Μόνικα ήταν ήδη δύο χρόνια μέλος του ΕLN, ωστόσο η δράση της περιοριζόταν σε μη επιχειρησιακά θέματα. Ένα απόγευμα, πάλι σε εφημερίδα, είδε τη φωτογραφία του αγαπημένου της Ίντι να κείτεται νεκρός και δίπλα του ένας άντρας να ποζάρει περήφανος. Ήταν ο συνταγματάρχης Ρομπέρτο Κιντανίγια. Η Μόνικα ήρθε σε οριστική ρήξη με την οικογένειά της και ορκίστηκε εκδίκηση. Το βολιβιανό καθεστώς για να προστατεύσει τον Κιντανίγια από τους αντάρτες, τον τοποθέτησε γενικό πρόξενο της Βολιβίας στο Αμβούργο της Γερμανίας.

Η Μόνικα Ερτλ σχεδίαζε δύο χρόνια τη δολοφονία του. Η «εντυπωσιακή ξανθιά» στο προξενείο στο Αμβούργο Την πρωταπριλιά του 1971 χτύπησε η πόρτα στο γραφείο του πρόξενου Κινταρίγια και η γραμματέας του τον ενημέρωσε ότι μία Γερμανίδα ζητούσε να τον δει για να τη βοηθήσει σχετικά με μία βίζα. Ο Κινταρίγια απάντησε καταφατικά και την πόρτα του γραφείου πέρασε μία εντυπωσιακή ξανθιά, με ανοιχτό πουκάμισο και ψηλές γόβες. «Ερτλ, Μόνικα Ερτλ. «Ενδιαφέρομαι να επισκεφτώ τη Βολιβία για ένα ντοκιμαντέρ. Ξέρετε, είχα μείνει εκεί με τον πατέρα μου μετά τον πόλεμο. Μεταναστεύ­σαμε εκεί για κάποια χρόνια μέχρι να ηρεμήσει η κατάσταση. Δικαστήρια πολέμου, Αμερικάνοι, Ρώσοι, Αντιλαμβάνεστε». Ο πρόξενος αφού της είπε ότι θα τη βοηθήσει, της έδωσε και μία κάρτα με τα στοιχεία του σε περίπτωση που η ωραία Γερμανίδα ήθελε να τον συνοδεύσει για ένα ποτό. Η Μόνικα διάβασε την κάρτα. «Ρομπέρτο Κιντανίγια Περέιρα, γενικός πρόξενος Βολιβίας.» Ήταν πια σίγουρη. Είχε βρει τον άνθρωπο που εκτέλεσε τον Τσε και πόζαρε περήφανος πάνω από το πτώμα του Ίντι. Ψύχραιμη, έβγαλε από την τσάντα της ένα πιστόλι «colt cobra» 38αρι και τον σημάδεψε λέγοντάς του: Victoria o Muerte senior? Η Μόνικα τον πυροβόλησε εξ επαφής τρεις φορές. «Φασίστα», του είπε, και αφού άφησε την ξανθιά περούκα και το πιστόλι στο γραφείο εξαφανίστηκε. Η ξανθιά περούκα, το 38άρι πιστόλι και η τσάντα της Μόνικα Ερτλ, όπως τα άφησε στο γραφείο του Ρομπέρτο Κινταρίγια / Youtube Το κυνήγι και η προδοσία

Η Μόνικα Ερτλ γύρισε στη Βολιβία και ήταν πλέον η νούμερο ένα καταζητούμενη, καθώς οι αρχές την είχαν επικηρύξει για 20.000 δολάρια. Μετά από δύο χρόνια στην παρανομία, η Μόνικα αποφάσισε να επισκεφθεί τον γάλλο διανοούμενο και προσωπικό φίλο του Τσε, Ρεζίς Ντεμπρέ. Όταν την αντίκρυσε την αγκάλιασε θερμά και της είπε να προσέχει, γιατί ήταν πολύ επικίνδυνο να κυκλοφορεί. Αφού μίλησαν για κάμποση ώρα, ο Ρεζίς σοβάρεψε και της είπε τρομαγμένος: «Μόνικα, είναι εδώ, στη Βολιβία». Η Μόνικα δεν κατάλαβε και ρώτησε «ποιός είναι εδώ!» «Ο Κλάους Μπάρμπι, ο χασάπης της Λυών. Είναι σύμβουλος των μυ­στικών υπηρεσιών της Βολιβίας με το όνομα Κλάους Άλτμαν». Η Μόνικα σοκαρισμένη ψιθύρισε, «Ο Θείος Κλάους, ο φίλος του μπαμπά». Αφού ξεπέρασε το σοκ, η Μόνικα πρότεινε στον Ρεζίς να απαγάγουν τον «χασάπη της Λυών» και να δικαστεί στα πρότυπα του Άιχμαν, ο οποίος εντοπίστηκε στην Αργεντινή, απήχθη από τη Μοσάντ και δικάστηκε για εγκλήματα πολέμου. Για τους επόμενους μήνες η Μόνικα Ερτλ και ο Ρεζίς Ντεμπρέ παρακολουθούσαν μέρα νύχτα τον Κλάους Μπάρμπι, με τη βοήθεια άλλων «συντρόφων» τους. Ωστόσο, κάποιος από την ομάδα τους πρόδωσε, καθώς ο Κλάους είχε ανθρώπους παντού. Στις 12 Μαϊου 1973 της έστησαν ενέδρα υπό τις οδηγίες του «Θείου Κλάους» και την εκτέλεσαν με συνοπτικές διαδικασίες, σε ηλικία 36 ετών. Ο πατέρας της, Χανς, πέθανε το 2000 σε ηλικία 93 ετών στο εξοχικό του στη Βολιβία. ...

Σχήμα της απουσίας (Γιάννης Ρίτσος)

 

Ποτέ δε φεύγουν τα νεκρά παιδιά απ’ τα σπίτια τους,
τριγυρίζουν εκεί, μπλέκονται στα φουστάνια τής μητέρας τους
την ώρα που εκείνη ετοιμάζει το φαΐ κι ακούει το νερό να κοχλάζει
σα να σπουδάζει τον ατμό και το χρόνο. Πάντα εκεί –

Και το σπίτι παίρνει ένα άλλο στένεμα και πλάτεμα

σάμπως να πιάνει σιγαλή βροχή
καταμεσής καλοκαιριού, στα ερημικά χωράφια.
Δε φεύγουν τα νεκρά παιδιά. Μένουν στο σπίτι
κι έχουν μια ξέχωρη προτίμηση να παίζουν στον κλεισμένο διάδρομο
και κάθε μέρα μεγαλώνουν μέσα στην καρδιά μας, τόσο
που ο πόνος κάτω απ’ τα πλευρά μας, δεν είναι πια απ' τη στέρηση
μα απ’ την αύξηση. Κι αν κάποτε οι γυναίκες βγάζουν μια κραυγή στον ύπνο τους,
είναι που τα κοιλοπονάνε πάλι.

Γιάννης Ρίτσος, Σχήμα της απουσίας
Αθήνα, Φεβρουάριος – Μάρτης 1958

Η Δύση είναι απλά ένας πολιτισμός κλεφτών

 

Σαν δεις νέους καιρούς (Μιχάλη Κατσαρού)

 

Σαν δεις νέους καιρούς

 Σαν δεις νέους καιρούς 

Καινούργια υπονοούμενα

γέλια ειρωνικά δήθεν τυχαίως πεταγμένα

 

φοβάσαι σαν αθώο παιδί

μπροστά σ' ένα βαθύ ποτάμι.

 

Μετά αφομοιώνεσαι

κι όλα πια τα συνηθίζεις

τα λόγια, τους ανθρώπους με τις πράξεις τους

αυτή τη σκοτωμένη ελευθερία .

τα νέα συναισθήματα

σε κατακλύζουν;

λες και να μη συνέβηκε ποτέ

που όλα τούτα

κάποτε σε φόβιζαν.

Φαίνεται πως 'τοιμάζεσαι πάλι για νέο ταξίδι.

Απο-ανάπτυξη (Χρόνης Μίσσιος) αναδημοσίευση από tvxs

 

Αναδημοσιεύουμε  από  την  ιστοσελίδα  tvxs.gr  αποσπάσματα  από  μια  συνέντευξη του Χρόνη Μίσσιου, χαρακτηριστική της οικολογικής και αποαναπτυξιακής του σκέψης.

Πιστεύω  ότι  ο  μόνος  δρόμος,  η  τελευταία  έξοδος  προς  την  ελευθερία  του  ανθρώπου και του πλανήτη είναι η ολιστική οικολογική φιλοσοφία, σκέψη,  πράξη, συμπεριφορά. Η οικολογία ούτε φέρει ούτε εδραιώνει καμία εξουσία,  αντίθετα  την  καθιστά  άχρηστη.  Είναι  μια  επανάσταση  αυτογνωσίας,  μια  επανάσταση ανθρώπινης συνείδησης. Δεν είναι μια «πίστη» σε μια ιδεολογία  αλλά  μια  καθημερινή  πρακτική  για  να  επανασυνδέσουμε  τη  λογική  με  τις  αισθήσεις, να απελευθερώσουμε τη συμπαντική μας ιδιαιτερότητα. Να αναγνωρίσουμε  τη  διαφορετικότητα,  την  αυταξία  και  την  αναγκαιότητα  του  συνόλου της ζωής…   Είναι ένας δρόμος επαναπροσέγγισης του κόσμου που μας περιβάλλει, ένας  δρόμος  στην  αναζήτηση  της  χαράς  αντί  της  αγωνίας.  Έχουμε  ανάγκη  να  ξαναβρούμε  την  προσωπική  μας  αισθητική,  τα  προσωπικά  μας  μονοπάτια,  του έρωτα, της αγάπης και της τρυφερότητας, το άρωμα του κόσμου και της  ύπαρξής μας.   Η κρίση που περνάμε, είναι πολυεπίπεδη, δεν είναι μονάχα οικονομική. Ου‐ σιαστικά είναι κρίση αξιών και χρεοκοπίας του λογοκρατούμενου και τεχνο‐ κρατικού πολιτισμού μας. Τους κινδύνους για την οικολογική κρίση, πια, του  πλανήτη,  δεν  τους  αμφισβητεί  κανείς,  και  όλο  και  περισσότεροι  άνθρωποι  συνειδητοποιούν την ανάγκη να στρατευτούν σε τέτοιου είδους προσπάθει‐ ες για να σώσουν ή να βελτιώσουν το περιβάλλον. Αυτό, όμως, είναι το ένα  μέρος:  Ο  περιβαλλοντολογικός  ακτιβισμός.  Διότι  στην  πραγματικότητα  υπάρχουν δύο περιβάλλοντα:  Το ένα είναι το φυσικό περιβάλλον και το άλλο είναι το κοινωνικό περιβάλ‐ λον, το ανθρώπινο περιβάλλον. Το πρόβλημα προκύπτει από το γεγονός, ότι  το  ανθρώπινο  περιβάλλον  είναι  οργανωμένο  κατά  τέτοιο  τρόπο  και  δρα  κατά τέτοιο τρόπο, ώστε καταστρέφει το φυσικό περιβάλλον. Συνεπώς για  να διατυπώσουμε ένα οικολογικό αίτημα, που θα σημαίνει την σωτηρία του  πλανήτη και συνεπώς της ζωής πάνω σε αυτόν, πρέπει να προσπαθήσουμε  να δούμε πώς θα ανατρέψουμε τις πρακτικές που οδηγούν στην καταστροφή του  και πώς θα  οδηγηθούμε σ’ έναν βαθύτερο  κοινωνικό μετασχηματισμό, ο οποίος θα αποκαταστήσει τη φυσική σχέση του ανθρώπου με τη φύση.  Αυτό  σημαίνει  μια  εξανάσταση  της  ανθρώπινης  συνείδησης,  σημαίνει  μια  καθημερινή απόκρουση της βαρβαρότητας του συστήματος και μια διαφορετική  τοποθέτηση  στη  συμπεριφορά  του  ανθρώπου  απέναντι  σε  αυτά  τα  προβλήματα. Και αυτό είναι πάρα πολύ δύσκολο. Γιατί αυτήν την κουλτούρα,  ότι  ο  άνθρωπος  είναι  ο  κυρίαρχος του πλανήτη,  και  ότι  ο Θεός  έπλασε  τον άνθρωπο και τον διόρισε κυρίαρχο του πλανήτη και του είπε ότι: «όλα  αυτά είναι δικά σου», την κουβαλάμε από τα γεννοφάσκια μας!  Πρέπει  να  απαλλαχτούμε  από  τις  θεωρίες  του  ανθρωποκεντρισμού,  όπως  και από τις αφελείς θεωρίες της θρησκείας και όλων αυτών των πραγμάτων.  Αλλά κυρίως, πρέπει να αντιληφθούμε ποιά είναι η ουσία και το νόημα της  ζωής! Δηλαδή, δεν γίνεται αντί να ζούμε, να προσπαθούμε να επιβιώσουμε!  Κάθε πλάσμα έρχεται στον κόσμο με δικαιώματα, με δυνατότητες, να ζήσει  τη  ζωή  του,  να  χαρεί,  να  είναι  χορτάτο,  να  καλύπτει  τις  ανάγκες  του,  κλπ.  Αλλά ο άνθρωπος έρχεται σ’ έναν κόσμο, όπου εκτός από τους πορφυρογέν‐ νητους, δεν ξέρει πού πάει και τί κάνει, και πώς να ζήσει.  Ταυτόχρονα  αυτή  η  ολιστική  οικολογία‐οικολογική  αντίληψη,  η  οποία  δεν  ασκείται  μόνο  σ’  έναν  οικολογικό  ακτιβισμό  αλλά  βλέπει  και  θέλει  και  παλεύει  να  αναστρέψει  τις  καταστροφικές  δομές  του  συστήματος  και  να  εδραιώσει έναν καινούριο πολιτισμό, είναι σημαντική γιατί είναι η μόνη δια‐ δικασία η οποία απαιτεί όχι την υπακοή ή την υποταγή των ανθρώπων σε  μια πίστη ή σε μια ιδεολογία αλλά απαιτεί την αφύπνιση της συνείδησής του  και την κατανόηση του νοήματος της ζωής.  Η ζωή είναι ένα χάρισμα. Είναι ένα χάρισμα που μας δίνεται μια φορά. Μια  φορά! Και πρέπει να το χαρούμε, πρέπει να το δωρίσουμε, πρέπει να το ζήσουμε!  Η οικολογία μάς απαλλάσσει, επίσης, και από το άγχος του θανάτου. Ξέρου‐ με, ότι αυτό το δώρο, είναι με ημερομηνία λήξεως, και συνεπώς πρέπει να το  χαρούμε και όχι να το σπαταλάμε μέσα σε βάσανα. Τι είναι αυτά τα πράγμα‐ τα; Που κατάντησαν τη ζωή μας σήμερα;  Οι άνθρωποι δεν προλαβαίνουν να σκεφτούνε, δυστυχώς, να καταλάβουν, τι  σημαίνει  ζωή.  Τρέχουν,  τρέχουν,  τρέχουν,  κι  όταν  φτάνει  το  ηλιοβασίλεμα,  αντί να κλαίνε γιατί πέρασε άλλη μια μέρα, και συνεπώς άλλο ένα βήμα προς  το θάνατο, χαίρονται. Χαίρονται! Γιατί η μέρα τους ήταν φορτωμένη με οδύνη, με άγχος, με κυνηγητό, με προβλήματα, με όλα αυτά.  Η οικολογία είναι επαναστατική, με την έννοια ότι στοχεύει να καταργήσει  όλες τις αρνητικές δομές της κοινωνίας. Είναι η μόνη επανάσταση, θα λέγαμε, η οποία δε φέρει εξουσία και δεν εδραιώνει καμία εξουσία. Και ξέρουμε  από την ιστορία ότι και τα πιο ωραία, τα πιο ρομαντικά όνειρα των  επαναστατών,  σκοτώθηκαν  από την  εξουσία. Αυτή  ήταν  η αιτία  της καταστροφής. Αυτή είναι η αιτία που μετατρέπει τα όνειρα σε εφιάλτη.  Είναι  δυνατόν  να  μιλάμε  για  οικολογία  και  για  πράσινη  ανάπτυξη  και  να  έχουμε την εκμετάλλευση του ανθρώπου από άνθρωπο;  Μιλάω για την κυβέρνηση και για την πράσινη ανάπτυξη! Σ’ αυτήν την πρά‐ σινη ανάπτυξη, λοιπόν, από τους πρώτους μετόχους είναι οι εταιρίες της BP,  από  τους  πρώτους  επενδυτές  σ’  αυτή  την  ιστορία.  Δηλαδή  είναι  αυτός  ο  φαύλος  κύκλος  που  έλεγε  ο  Ελύτης,  ότι  με  έναν  ανθρωποκεντρικό‐ τεχνοκρατικό πολιτισμό προσπαθούμε να διορθώνουμε τις ζημιές που έκανε  ένας  ανθρωποκεντρικός‐τεχνοκρατικός  πολιτισμός.  Αυτός  είναι  ο  φαύλος  κύκλος.  Και τί θα πει ανάπτυξη, κι ως πού πάει αυτή η ανάπτυξη τέλος πάντων; Αυτή  η γραμμή που πάει; Έχει κανένα τέλος; Έχει κανένα τέρμα αυτή η γραμμή;  Περάσαμε τη βιομηχανική επανάσταση, περάσαμε την επανάσταση την ηλε‐ κτρονική, και το όφελος του ανθρώπου ποιό; Η ποιότητα της ζωής του, το  νόημα  της  ζωής  του  έχει  χαθεί,  έχει  αλλοτριωθεί! Η  ζωή  είναι  αλλού  και  ο  άνθρωπος  ο  σημερινός  είναι  αλλού!  Οι  περισσότεροι  άλλα  ζητούν  κι  άλλα  ζούνε, άλλα επιθυμούν και  άλλα πραγματοποιούν μέσα στην κοινωνία.  Είμαστε  πια  μια  κοινωνία  σχιζοφρενών.  Από  τη  μια  ένας  αφύσικος πολιτισμός και από την άλλη η οντότητά μας σαν άνθρωποι. Είμαστε ψυχασθενείς.Απλώς ο καθένας νομίζει ότι ο άλλος είναι, κι όχι ο ίδιος!  Αν  θέλουμε  λοιπόν  να  οραματιστούμε  ένα  ανθρώπινο  μέλλον,  οφείλουμε  κατ’  αρχήν  να  το  οραματιστούμε  σε  ανθρώπινα  μέτρα.  Αυτές  οι  χαβούζες  που λέγονται πόλεις εξαφανίζουν τον άνθρωπο.  Θα  κάνω  μια  παρένθεση:  πήγα  κάποτε  στην  Ιταλία  και  μπήκα  σε  μία  από  αυτές τις τεράστιες εκκλησίες που έχουνε. Στάθηκα μέσα σ’ αυτό το πράγμα  και χάθηκα πραγματικά και ένιωσα έτσι, ανύπαρκτος. Αυτόματα σκέφτηκα  κι ένα δικό μας εκκλησάκι σ’ ένα λοφίσκο, που μπαίνεις μέσα και ακουμπάς  το Θεό ρε παιδί μου! Εκεί εκμηδενίζουν εντελώς τον άνθρωπο. Ενώ, αντίθε‐ τα, μπαίνεις σ’ ένα ερημοκλήσι και βλέπεις τον Παντοκράτορα από πάνω να  σου χαμογελάει, να απλώσεις το χέρι να τον πιάσεις!  Δηλαδή,  ο  άνθρωπος  ο  οποίος  θέλει  να  επικοινωνήσει,  ανεξάρτητα  αν  πιστεύει στον Θεό ή δεν πιστεύει στο Θείο, κλπ. Όσο υπάρχουν άνθρωποι – κι  αυτοί  λιγοστεύουν  ολοένα  και  περισσότερο  και  αντικαθίστανται  από  τους  μεταλλαγμένους  –  θα  νιώθουνε  αυτήν  την  ανάγκη  μιας  διαφορετικής  επικοινωνίας.  Πολλές  φορές  όταν  είμαι  «φορτωμένος»  και  έχει  πανσέληνο  βγαίνω στην βεράντα εδώ έξω ανοίγω τα χέρια μου  – όπως όταν σταύρωσαν  τον  Χριστό  –  κι  ανοίγω  το  στόμα  μου  και  προσπαθώ  να  καταπιώ  το  φεγγάρι. Στέκω, έτσι, πέντε με δέκα λεπτά, και κάποια στιγμή χάνομαι, στα‐ ματάω μόνος μου, γιατί δεν ξέρω αν θα γυρίσω πίσω.     Εδώ κάτω έχω και μια ροδιά (αγαπάω πολύ τις ροδιές) η οποία, κάποια μέρα  μου αρρώστησε. Πήγα στον γεωπόνο, πήρα φάρμακα, πήρα τούτο, πήρα τ’  άλλο, τη ράντισα, τίποτα! Η ροδιά κάθε μέρα και χειρότερα. Ήτανε πανσέλη‐ νος. Την σκεφτόμουνα κι ήμουν στενοχωρημένος. Κατέβηκα τα σκαλοπάτια,  κι έκατσα σε μια πέτρα δίπλα της και άρχισα να της λέω πόσο πολύτιμη εί‐ ναι για μένα, πόσο την αγαπάω, να την χαϊδεύω, να της μιλάω τρυφερά κλπ.  Από την άλλη μέρα η ροδιά άρχισε να γίνεται καλύτερα. Έγιανε, και τον Σε‐ πτέμβρη πέταξε και εκτός εποχής, πια, δυο τεράστια ρόδια. Τώρα, δεν ξέρω  αν  τα  φάρμακα  βοήθησαν,  επίσης,  αλλά  εγώ  αλλιώς  το  εισέπραξα  και  αλλιώς το ένιωσα.  Είναι  δύσκολο να ανοίξουμε μια  διέξοδο μέσω  μιας  οικολογικής επανάστα‐ σης. Και γιατί είναι δύσκολο; Από την δεκαετία του ’60 ο Μαρκούζε είχε επι‐ σημάνει, ότι αυτό το απεχθές κοινωνικό σύστημα δεν βρίσκεται πια έξω από  τον  άνθρωπο,  αλλά  έχει  ενσωματωθεί  μέσα  στον  άνθρωπο  και  έχει  υπο‐ χρεώσει τον άνθρωπο να το αναπαράγει συνεχώς. Αυτό τι λέει;  Αυτό λέει ότι υποχρεωτικά έχουμε μια μετάλλαξη της συνείδησης, μια μετα‐ φορά της, από την αυτονομία της αναζήτησης του καλού ή της ζωής, σε μια  πρακτική η οποία αναπαράγει το σύστημα. Μας έχουν υποχρεώσει να παίρνουμε  αυτοκίνητα,  μας  υποχρεώνουν  να  παίρνουμε  κινητά,  μας  υποχρεώ‐ νουν να κάνουμε τούτο, ή το άλλο. Έχουν οργανώσει έτσι τη ζωή, ώστε δεν  μπορούμε να διαφύγουμε.  Γι’ αυτό είναι πολύ δύσκολη μια επανάσταση της οικολογίας. Γιατί πρέπει να  απαλλαγεί ο άνθρωπος, να ξεράσει από μέσα του όλο το σύστημα, να μπο‐ ρέσει να απελευθερωθεί  και να  μπορέσει τελικά να  δει τα πράγματα  όπως  είναι, να δει τη ζωή του, να παλέψει, ν’ αντισταθεί, να πολεμήσει.  Σήμερα και σ’ αυτόν τον τομέα – και είναι πολύ αισιόδοξο – διάφορες παρέες  παίρνουν τα βουνά και προσπαθούν να ζήσουν έξω από το σύστημα. Ακόμα,  σε κάποιες περιοχές έχουν καταργήσει και το χρήμα. Εσύ έχεις βγάλει φέτος  περισσότερα  φασόλια,  εγώ  έχω  πατάτες,  ο  άλλος  έχει  λάδι,  ο  άλλος  είναι  γιατρός κι αντί για πληρωμή θα του δώσω αυγά ή κοτόπουλο, κλπ.  Αυτά νομίζω είναι από τα πιο σημαντικά πράγματα που συμβαίνουν σήμερα  στην ελληνική κοινωνία, διότι από το οργανωμένο πολιτικό‐θεσμικό σύστημα  δεν  μπορούμε  να  περιμένουμε  τίποτα.  Πρόκειται  για  μια  κατάσταση  η  οποία αποκλείεται να αναπαράξει τίποτα καλό, τίποτα της προκοπής.  Λέω καμιά φορά, σ’ αυτά τα παιδιά που τρέχουν στις διαδηλώσεις και χτυπιούνται  με  τους  μπάτσους  και  μετά  τους  πλακώνουν  με  τα  χημικά σα  να  ’ναι κατσαρίδες, «Τι πάτε και σκοτώνεστε μες στους δρόμους και δεν πάτε  να  καταλάβετε  τα  χωράφια  της  Μονής  του  Βατοπεδίου  και  να  κάνετε  μια  φάρμα;  Είστε  όλοι  σας  μορφωμένα παιδιά,  έχετε  διάφορες  ειδικότητες,  να  καταλάβετε τα βασιλικά  κτήματα, αυτού του  κερατά στο Τατόι, να κάνετε  μια  φάρμα;  Θα  ’χετε  και  τον  κόσμο  μαζί  σας!  Ποιός  θα  σας  πει  κουβέντα;    Πάτε και πετάτε γκαζάκια και καίτε το αυτοκίνητο του αλλουνού του κακο‐ μοίρη, τί σας φταίει ο άλλος;».  Θέλω να πω, ότι, δυστυχώς, επίσης  για πρώτη φορά, ζω σε μια κοινωνία η  οποία δείχνει να ’χει πάθει εγκεφαλικό! Δεν αντιδρά με τίποτα! Να συμβαί‐ νουν τόσο τρομακτικά πράγματα και μέσα σ’ αυτήν και στον κόσμο και γύ‐ ρω της, και να μην παίρνει χαμπάρι! Να μην αντιδρά με τίποτα!  Εγώ είμαι υπέρ της άμεσης δημοκρατίας, υπέρ των μικρών κοινοτήτων, και  το  μόνο  που  θα  έλεγα  σήμερα  που  η  χώρα  μας  περνάει  κρίση,  θα  ήτανε  «πάρτε τα βουνά,  ξαναγυρίστε στα χωριά σας,  ξαναγυρίστε στη λίμνη! Ξαναεποικήστε την Ελλάδα!».  Έχουμε μια χώρα η οποία είναι ευλογία Θεού, παράγει τα πάντα! Από βότανα,  από  τρόφιμα,  τα  πάντα  μπορεί  να  παράξει.  Ποτέ  όμως  δεν  είχαμε  μια  ικανή πολιτική ηγεσία.  Είναι πάρα πολύ εύκολο να φτιάξεις μια ιδεολογία ή μια θεωρία για την κοι‐ νωνία  και  να  καλέσεις  τους  ανθρώπους  να  την  εφαρμόσουν.  Είναι  όμως  τρομερά  δύσκολο,  ως  ανυπέρβλητο,  να  ξεπεράσεις  το  εμπόδιο  του  εαυτού  σου και της κουλτούρας που σου πότισαν από τα  γεννοφάσκια σου και τα  δεσμά που έχει δέσει γύρω σου το σύστημα.  Γι’ αυτό ο δρόμος προς την απελευθέρωση από τη βαρβαρότητα, είναι ένας  δρόμος  πάνω  από  την  πυρά,  που  πρέπει  να  περάσει  ο  καθένας  μας. Πάρα  πολύ δύσκολος δρόμος.  Για την ώρα το κάνουν αυτοί που έχουν κάποια δυνατότητα να το κάνουν.  Δηλαδή,  γνωρίζω ανθρώπους,  οι  οποίοι φύγανε  και πήγανε στο Πήλιο, ένα  από τα πιο παραγωγικά βουνά της Ελλάδας – εκεί και μπουκάλια να φυτέ‐ ψεις θα φυτρώσουνε και υπάρχουν κτήματα τα οποία είναι εγκαταλελειμμένα,  γεμάτα  ελιές,  καρυδιές,  μηλιές  κλπ.  –  και  νοίκιασαν  ένα  κτήμα, ίσα ίσα  για να μην χάσει ο ιδιοκτήτης την κυριότητα, δηλαδή με 500 ευρώ το χρόνο,  για να καλλιεργούν και να ζουν εκεί, να πουλάν το λάδι και καμιά φορά να  βγαίνουν και στη λαϊκή αγορά. Κάποιοι από αυτούς είναι και γιατροί ή δά‐ σκαλοι και διοργανώνουν εκδηλώσεις. Περνάνε όμορφα, με την παρέα τους,  με τα οργανάκια τους, κάθε άνοιξη συγκεντρώνουν τις εμπειρίες τους, για το  πώς π.χ. γίνεται το μελιτζανάκι τουρσί, τα καρύδια γλυκό, πώς από το λάδι  γίνεται  το  σαπούνι,  πώς  χτίζουν  σπίτια  με  αχυρόμπαλες  κλπ.,  διάφορες  γνώσεις, γιατί όλοι τους είναι και πολύ ενδιαφέροντες άνθρωποι και έχουν  κυνηγήσει αυτήν τη γνώση, η οποία είναι πολύτιμη.  Με  την  τεχνολογία,  έχουμε  χάσει  πολύτιμες  γνώσεις  από  την  εμπειρία  του  ανθρώπου,  που  εξασφάλισαν  την  επιβίωσή  του  στον  πλανήτη  για  εκατομμύρια χρόνια. Σήμερα η γνώση μας έρχεται απ’ το μέλλον, δεν έρχεται από το  παρελθόν!  Παλιά οι νέοι σέβονταν τους ηλικιωμένους, ενώ σήμερα, συνήθως, δεν τους  σέβονται. Παλιά τους  σέβονταν  γιατί,  εκτός των  άλλων,  ο  ηλικιωμένος  κα‐ 192  11 κείμενα για την απο-ανάπτυξη  τείχε τη γνώση και ήξερε πότε θα φυτέψει, τί καιρό θα κάνει, τί αλλαγές θα  γίνουν, από τί πάσχει το φυτό κλπ. Σήμερα ο εγγονός ξέρει περισσότερα για  την τεχνολογία από τον παππού. Τον βλέπεις και πιάνει το κινητό και τρα‐ βάει φωτογραφίες και ο παππούς… κοιτάει.  Αλλά,  δεν  υπάρχει  παιδεία,  σήμερα.  Μη  γελιόμαστε.  Υπάρχει  εκπαίδευση.  Άλλο  πράγμα  η  παιδεία  κι  άλλο  πράγμα  η  εκπαίδευση.  Σήμερα,  λοιπόν,  τα  παιδιά εκπαιδεύονται. Γιατί; Για να βρούνε τη μηχανή του κέρδους! Να εξα‐ σφαλίσουν κάποια θέση σε κάποιο επάγγελμα.  Τη μηχανή του κέρδους! Αυτό είναι το πρόβλημα. Όσο στην κοινωνία μας η  κυρίαρχη αξία του  συστήματος  είναι το  κέρδος,  από  ’κει  και πέρα μην ψά‐ χνεις να βρεις… Αυτό διαποτίζει όλες τις ανθρώπινες σχέσεις και διαποτίζει  όλες τις κοινωνικές δραστηριότητες όπως είναι η παιδεία και όλα τα πράγ‐ ματα.  Πιστεύω, λοιπόν, ότι αν υπάρχει ελπίδα διεξόδου, οι άνθρωποι και κυρίως οι  νέοι θα τη διαμορφώσουν.  Καμιά  φορά  με  ρωτούν  οι  δημοσιογράφοι:  Χρόνη,  έχεις  μετανιώσει  για  τη  ζωή  σου;  Λέω  όχι.  Όχι!  Τί  πιο  ωραίο  να  πεθαίνεις  για  ένα  όραμα,  για  έναν  όμορφο μύθο, απ’ το να ζεις συνεχώς μια χαμοζωή; Εμείς, λοιπόν, ταξιδέψα‐ με σ’ έναν υπέροχο μύθο, σ’ ένα πάρα πολύ όμορφο όραμα. Τώρα, αν αυτό  στο τέλος της ζωής μας κατάντησε εφιάλτης, αυτό είναι άλλο θέμα, είπαμε,  είναι θέμα της εξουσίας.  Αν είχα τη δυνατότητα να γυρίσω τα χρόνια πίσω, και με τη γνώση που έχω  σήμερα,  τι  θα  άλλαζα;  Όλα!  Πρώτα  απ’  όλα  πήραμε  μια  εμπειρία  από  την  εξουσία, από την ιστορία, και υπήρχε και μια διαφορετική πραγματικότητα,  ένα διαφορετικό μέτωπο από αυτό που δίναμε τις μάχες. Εμείς δώσαμε μά‐ χες χαρακωμάτων,  υπερασπιστήκαμε τη  δημοκρατία,  υπερασπιστήκαμε τα  ανθρώπινα  δικαιώματα,  δεν  είδαμε  την  κρίση  που  ερχόταν…  Και  σε ότι  α‐ φορά τις μεταλλαγές της ιδεολογίας από τη στιγμή που έγινε εξουσία η Σο‐ βιετική Ένωση, και σε ότι αφορά την επερχόμενη κρίση του πλανήτη, μέσω  της εξέγερσης της βιομηχανικής επανάστασης κλπ., τα οποία τα θεωρούσα‐ με, τότε, ευλογία Θεού! Δεν είναι τυχαίο ότι ο Λένιν έλεγε ότι εξηλεκτρισμός  και βαριά βιομηχανία είναι τα δυο πόδια που θα οικοδομήσουν τον κομμουνισμό.  Και  φτάσαμε  στο  Τσερνομπίλ  και  σε  άλλου  είδους ιστορίες,  και  στη  συνά‐ ντηση καπιταλισμού και υπαρκτού σοσιαλισμού σε ό,τι αφορά τις πρακτικές  για  το  περιβάλλον,  για  τα  χημικά  στις  διατροφές  των  ανθρώπων  και  όλα  αυτά.  Δεν  είναι  τυχαίο  ότι  δυο  από  τις  μεγαλύτερες  λίμνες  του  κόσμου,  η  λίμνη  της Βαϊκάλης  και  η λίμνη  του Μίσιγκαν  και  οι  δυο  είναι  μολυσμένες.  Δεν υπερασπιστήκαμε, τότε, τέτοια πράγματα.  Σήμερα,  μια  σημαντική  λέξη  είναι  η  λέξη  «βιότοπος».  Τι  σημαίνει;  Σημαίνει  βιώνουμε  μαζί,  κι  αυτό  είναι  πάρα  πολύ  σημαντικό.  Γιατί  βιώνουμε  μέσα  στην  διαφορετικότητά  μας  κι  όχι  σε  κάποια  ομπρέλα  ιδεολογική  η  οποία  μπορεί να μας οδηγεί σε διαφωνίες και σε συγκρούσεις όπως αυτές που συ‐ ντηρούνται σήμερα μέσα στον χώρο της αριστεράς, οι οποίες δεν έχουν κανένα νόημα.  Όσο για έναν… εμπνευσμένο αρχηγό και ηγέτη εγώ πιστεύω πάρα πολύ ότι  σε μια κοινότητα, η συλλογική γνώμη είναι πολύ πιο ασφαλής και πιο ισχυρή  από οποιονδήποτε ηγέτη.  Στο  άλλο  σημείο  στο  οποίο  επίσης  έχω  διαφωνία  με  τον  όποιον  ηγέτη  και  την  ιδεολογία,  είναι  ότι  πιστεύω  στο  αυθόρμητο  των  ανθρώπων,  δηλαδή,  μέσα σε αυτή τη διαδικασία ανατροπής ή επανάστασης πρέπει να αναπτυ‐ χθεί ένα κίνημα όχι καθοδηγούμενο αλλά αυθόρμητο. Ένα κίνημα που γεν‐ νιέται από τη συνείδηση των ανθρώπων που ξέρουν που πάνε και ξέρουν τι  θέλουν.  Διαφορετικά,  κινδυνεύουμε  να  ξαναγυρίσουμε  σε  μορφές  εξουσια‐ στικές, κι αυτή τη στιγμή που σου μιλάω, εγώ ασκώ εξουσία.  Διότι  υποτίθεται  ότι  είμαι  η  έδρα,  ο  καθηγητής,  ο  παντογνώστης,  ο  πολυ‐ γνώστης κλπ. Αυτό είναι μια εξουσία, όπως μια εξουσία είναι της μάνας προς  το παιδί ή του πατέρα προς το παιδί ή όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας.  Πιστεύω λοιπόν στο αυθόρμητο των μαζών που παλιότερα εμείς οι κουμουνιστές καταριόμασταν σαν αναρχικό. Σήμερα μπορεί κανένας άνθρωπος να  ορίσει  τι  σημαίνει  αναρχικός; Βρισκόμαστε  μέσα  σε  ένα  σύστημα  το  οποίο  είναι δομημένο με ανήθικους τρομοκρατικούς και βάρβαρους κανόνες. Το να  αρνηθείς  τους  κανόνες  και  τη  θέσπιση  αυτού  του  συστήματος  τι  σημαίνει,  ότι είσαι αναρχικός; Με αυτή την έννοια είμαστε όλοι αναρχικοί! Γιατί όλοι  αναζητούμε το κάλλιστο.  Δε  γουστάρω  αυτό  το  σύστημα,  δε  γουστάρω  καπιταλισμό,  δε  γουστάρω  νεοφιλελευθερισμό,  δε  γουστάρω  συγκεντρωτισμό,  δε  γουστάρω  αυτά  τα  πράγματα!  Θέλω  μικρές  κοινότητες,  αυτόνομες,  σε  ανθρώπινα  μέτρα  να  μπορέσουμε να ζήσουμε σαν άνθρωποι. Έχω μια άλλη λογική, μια άλλη αντί‐ ληψη για το πώς οργανώνεται η κοινωνία.  

Χρόνης Μίσσιος πηγή: TVXS.gr

Σάκο και Βαντσέτι

 

Θυμηθείτε τους Σάκο και Βαντσέτι!…

Σαν σήμερα (23 Αυγούστου 1927) εκτελέστηκαν στη Βοστόνη οι αναρχικοί Νίκολας Σάκο και Μπαρτολομέο Βαντσέτι, επειδή κρίθηκαν από το δικαστήριο ένοχοι φόνου, με ανεπαρκή αποδεικτικά στοιχεία. Η ιστορία τους ενέπνευσε πολλούς καλλιτέχνες και ειδικά τη μουσική που υποκλίθηκε στη μνημειώδη αξιοπρέπεια των δύο ανδρών και την ακατανίκητη ανάγκη τους για ελευθερία.

Ο Nicola Sacco ήταν τσαγκάρης, γεννημένος στην επαρχία Foggia της Ιταλίας, ο οποίος σε ηλικία 17 ετών μετανάστευσε στις ΗΠΑ. Ο Bartolomeo Vanzetti, ιχθυοπώλης γεννημένος στη Β. Ιταλία, μετανάστευσε στις ΗΠΑ στην ηλικία των 20. Η είδηση της εκτέλεσης έβγαλε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους στους δρόμους σε ολόκληρο τον κόσμο.

“Θα μπορούσα να είχα πεθάνει, ασήμαντος, άγνωστος, μια αποτυχία. Τώρα δεν είμαστε αποτυχημένοι. Αυτή είναι η καριέρα μας και αυτός ο θρίαμβός μας. Ποτέ στη ζωή μας δεν φανταστήκαμε ότι θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει τόση δουλειά υπέρ της ανεκτικότητας, της δικαιοσύνης, της ανθρώπινης αλληλοκατανόησης, όπως τελικά κάνουμε τώρα κατά λάθος. Ό,τι είπαμε, ό,τι ζήσαμε, ό,τι πονέσαμε – τίποτα! Η αφαίρεση των ζωών μας, των ζωών ενός καλού παπουτσή και ενός φτωχού ιχθυοπώλη – τα πάντα! Η τελευταία στιγμή μας ανήκει, αυτή η θανάσιμη αγωνία είναι ο θρίαμβός μας”, ήταν τα λόγια του Bartolomeo Vanzetti αμέσως μετά την ανακοίνωση της θανατικής καταδίκης. 

Αξίζει να δούμε πως αιτιολόγησε την απόφαση του ο δικαστής Θάγερ: “Ακόμα κι αν δεν έχουν διαπράξει το έγκλημα που τους καταλογίζεται, είναι, πάντως, ηθικά ένοχοι, γιατί είναι εχθροί των σημερινών θεσμών…”. Στην ιστορία έχει μείνει και ο λόγος του Βαντσέτι. Παρακάτω, στο απόσπασμα απευθύνεται στον δικαστή Θάγερ: “Δε θα ευχόμουν ούτε σ’ ένα σκυλί ή σ’ ένα ερπετό, στο πιο ευτελές ή δύστυχο πλάσμα της Γης ― δε θα ευχόμουν σε κανένα απ’ αυτά όσα έχω υποστεί για πράγματα για τα οποία δεν είμαι ένοχος. Αλλά η πεποίθησή μου είναι ότι τα έχω υποστεί για πράγματα για τα οποία είμαι ένοχος. Τα υφίσταμαι γιατί είμαι ριζοσπάστης, και πράγματι είμαι ριζοσπάστης• τα έχω υποστεί γιατί ήμουν Ιταλός, και πράγματι είμαι Ιταλός”

Κόμματα Νέου Τύπου, Διανοούμενοι Νέου Τύπου (Άγγελος Ελεφάντης) COMMONALITY Αναδημοσίευση από την ΕΠΟΧΗ

 

• 31 Μαΐου, 2021 

• ·Άγγελος Ελεφάντης

Δεκατρία χρόνια κλείνουν σήμερα από το θάνατο, στις 29 Μαΐου του 2008, του συντρόφου μας Άγγελου Ελεφάντη, εμβληματικού μάχιμου διανοούμενου της ελληνικής κομμουνιστικής ανανέωσης και συνιδρυτή της «Εποχής». Φέτος κλείνουν, επίσης, σαράντα χρόνια από την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, το 1981, και τριάντα χρόνια από την έκδοση, το 1991, του κλασικού βιβλίου Στον αστερισμό του λαϊκισμού, στο οποίο ο κομμουνιστής Ελεφάντης παρουσίασε –όπως πάντα χωρίς φόβο, αλλά με πάθος και αναλυτική διαύγεια– τις απόψεις του για το κόμμα του Ανδρέα Παπανδρέου, που κάποιοι ήθελαν να το λένε «κίνημα».

Τιμώντας σήμερα τη μνήμη του Άγγελου, αρχικά σκεφτήκαμε να αναδημοσιεύσουμε κάποιο από τα άρθρα του γι’ αυτό το κόμμα το οποίο, όπως είχε γράψει ο ίδιος στον «Πολίτη» ήδη από το 1978, «από την σκοπιά του σοσιαλισμού» μας είχε αφήσει «παγερά αδιάφορους», ή ορισμένα αποσπάσματα από το προαναφερθέν βιβλίο του, για το οποίο μίλησε με επαινετικά λόγια ο Σεραφείμ Σεφεριάδης στη συνέντευξή του που δημοσιεύτηκε εδώ στις 9 Μαΐου.

Για διάφορους λόγους, καταλήξαμε σε μια τρίτη επιλογή: να αναδημοσιεύσουμε ένα άρθρο του για τα μέσα ενημέρωσης, που γράφτηκε στην «Εποχή», στις 6 Ιουνίου 1993, το οποίο κατά την γνώμη μας πέρα από την αριστοτεχνική γραφή του θεωρούμε ότι εξακολουθεί να είναι επίκαιρο.

 

Χ. Γο.

 

 

Η αγορά των ΜΜΕ, ενώ λογίζεται ελεύθερη και ανοιχτή, είναι η πιο κλειστή που υπάρχει. Λογίζεται ως η πλέον πλουραλιστική, όπου ο κάθε πολίτης είναι αγοραστής και ισότιμος πωλητής των διακινουμένων σ’ αυτήν προϊόντων, όπου δηλαδή, για να χρησιμοποιήσουμε το παράδειγμα της κλασικής πολιτικής οικονομίας, προσφορά και ζήτηση βρίσκονται σε πλήρη αρμονία, η ζήτηση τροφοδοτεί την προσφορά και η προσφορά γεννά τη ζήτηση μέσα από μια άμεση και ισότιμη σχέση αγοραστή και πωλητή. Η αγορά των ΜΜΕ, στην οποία διακινούνται μηνύματα, ειδήσεις, ψυχαγωγία, εικόνες του κόσμου, ιδέες και ιδεολογίες, λογίζεται ως η κατ’ εξοχήν αυτορρυθμιζόμενη χάρη σε ταχύτατους αυτοματισμούς, επαληθεύσιμους αυτοστιγμή με βάση τα κυκλοφοριακά δεδομένα των εφημερίδων και τα δεδομένα ακροαματικότητας για την ηλεκτρονικό Τύπο. Στην πραγματικότητα, όμως, πρόκειται για την κατ’ εξοχήν μονοπωλιακή αγορά όπου ο παραγωγός καθορίζει κατ’ αποκλειστικότητα τους όρους και τους κανόνες, καθώς και το είδος του εμπορεύματός του, περιοριζόμενος μόνο από τον ανταγωνισμό των ανταγωνιστών και αποκλείοντας από τους αγοραστές-καταναλωτές-θεατές/αναγνώστες κάθε ουσιαστική δυνατότητα παρέμβασης ή συμμετοχής. Οι μικροεπεμβάσεις, π.χ. τα τηλεφωνήματα που οι ακροατές λένε τα δικά τους, είναι κι αυτές στοιχεία του ίδιου παιχνιδιού. Η προσφορά είναι το παν. Γι’ αυτό, παίρνοντας υπόψη τη σημερινή λειτουργία των ΜΜΕ, τίποτε δεν είναι πιο αναντίστοιχο προς την πραγματικότητα από την ωραία σκέψη του Σαρτρ για τον ελεύθερο άνθρωπο που όχι μόνο διαλέγει ελεύθερα την εφημερίδα του κάθε πρωί, αλλά επιλέγοντάς την δεσμεύει όλη την ανθρωπότητα να κάνει το ίδιο. Σήμερα, τίποτε δεν είναι πιο λανθασμένο από την αντίληψη ότι ο τηλεθεατής διαλέγει ελεύθερα το κανάλι που θέλει κι αν θέλει πατάει ελεύθερα το κουμπί και κλείνει τη συσκευή. Ο τηλεθεατής ζει μέσα στην σκλαβιά του ζάπινγκ, το ζάπινγκ είναι τα δεσμά του.

 

***

 

Τα ΜΜΕ είναι εξουσιαστική δομή, από τις σκληρότερες που εφηύρε η ανθρωπότητα, τα ΜΜΕ είναι εξουσία. Παράγουν λόγο πολιτικό, συμβολικό κεφάλαιο, παράγουν ιδεολογία, μονοπωλούν τους μηχανισμούς παραγωγής ιδεολογίας, παράγουν την κοινή γνώμη κόβοντας συνάμα όλους τους διαύλους ανάδρασης. Το αποδεικνύουν ο ταχύτατα αυξανόμενος χρόνος παρακολούθησης της τηλεόρασης, η απορρόφηση του μεγαλύτερου μέρους του ελεύθερου χρόνου σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες για άτομα όλων των ηλικιακών και κοινωνικών τάξεων. Το αποδεικνύουν, επίσης, οι ονομαζόμενες εκπομπές λόγου, οι τηλεοπτικές συζητήσεις: επαγγελματίες της πολιτικής, της τέχνης ή της επιστήμης, που συνήθως επιλέγονται με κριτήρια υποτίθεται αξιοκρατικά λόγω συγκεκριμένης αρμοδιότητας, ως επαϊοντες ή ως εκπρόσωποι μερίδων της κοινής γνώμης, ανταλλάσουν απόψεις, συζητούν ή και συγκρούονται μπροστά σε ένα κοινό εξατομικευμένο, μοναδοποιημένο και απομονωμένο στους τοίχους του σπιτιού του. Σκηνοθετείται με αυτόν τον τρόπο μια πάλη πραγματική ή πλασματική –συνηθέστατα το αντικείμενο της διαμάχης είναι και πραγματικό και ουσιώδες– δίνουν στην πάλη τη μορφή τελετουργίας, θεάτρου ή θεάματος. Ή μάλλον στον μοναδιαίο άνθρωπο που παρακολουθεί παρέχεται μόνο η σκηνοθεσία, το θέαμα και του αντικειμένου και της πάλης. Αυτές οι τηλεοπτικές συζητήσεις εικονίζουν τέλεια την πλήρη αυτονόμηση του πολιτικού παιχνιδιού, την εξώνηση του πολίτη, τον εξανδραποδισμό του στο σκλαβοπάζαρο του ζάπινγκ.

 

***

 

Τα προηγούμενα κάπως αξιωματικά και πολύ πρόχειρα αραδιασμένα θα μου χρησιμεύσουν, ωστόσο, να θίξω μιαν άλλη διάσταση των ΜΜΕ που σχετίζεται με την πολιτική-ιδεολογική τους λειτουργία. Σε ένα παλαιότερο κείμενο εδώ είχα χαρακτηρίσει τα ΜΜΕ «κόμματα νέου τύπου», αφανείς μεν, υπαρκτότατες δε πολιτικές δομές εξουσίας, ή δομές εξουσίας που μαζί με άλλες συμμετέχουν αποφασιστικά στη συνολική δομή της εξουσίας, έχοντας ενίοτε, και για ορισμένα θέματα, μεγαλύτερη ισχύ από τα καθαυτό πολιτικά κόμματα. Θα επέμενα σε αυτό το χαρακτηριστικό των ΜΜΕ ως «κομμάτων νέου τύπου», ως μηχανισμών εξουσίας. Κάθε εξουσία εξουσιάζει, καταναγκάζει. Σε αυτήν την αγορά των ΜΜΕ, η κύρια πλευρά του καταναγκασμού βρίσκεται στο γεγονός ότι το κοινό δεν έχει άλλη επιλογή από το να παραιτηθεί, να αποποιηθεί ακόμη και την έφεση της αυτοπρόσωπης πολιτικής συμμετοχής, και εν τέλει να αφεθεί στο θέαμα που του παρέχει η μόνιμη οργάνωση του φαντασιακού-συμβολικού του κόσμου, η οποία αναπαριστά και αναπαράγει την τάξη του κόσμου και τις κατευθύνσεις που το άτομο καλείται ή εξαναγκάζεται να ακολουθήσει. Αλλά αν αυτή είναι η πολιτική και ιδεολογική λειτουργία των ΜΜΕ θα ήταν εντελώς μηχανιστική, η αντίληψη που θα’ βλεπε ότι αυτά τα νέα κόμματα φτιάχτηκαν επειδή κάποιος κεφαλαιούχος έβαλε λεφτά, μάζεψε τεχνικούς, δημοσιογράφους, αρθρογράφους, εκφωνητές, καλλιτέχνες, ρεπόρτερ κλπ, «έστησε», όπως λένε, έναν ραδιοφωνικό σταθμό, μια εφημερίδα ή ένα τηλεοπτικό κανάλι, άρχισε να πουλάει και ο κόσμος αναγκάστηκε να αγοράζει μην έχοντας τι άλλο να κάνει. Στην πραγματικότητα ,τα πράγματα είναι πολύ πιο σύνθετα μέσα σε αυτόν τον εσωτερικό κόσμο των ΜΜΕ. Γιατί η οικονομική διαδικασία επένδυση-παραγωγή-πώληση αφήνει έξω ένα ερώτημα: Γιατί το κοινό εξαναγκάζεται να αγοράζει αυτό το εμπόρευμα, να μπαίνει μέσα σε μια διαδικασία που το αλλοτριώνει και το αποπολιτικοποιεί; Ποιος ή τι το αναγκάζει; Κανείς και τίποτε.

 

***

 

Πράγματι κανείς δεν με εξαναγκάζει να αγοράζουμε εφημερίδες ή να βλέπουμε τηλεόραση, δεν ασκείται υλική βία πάνω μας. Άλλωστε είναι τόσοι και τόσοι που δεν αγοράζουν εφημερίδες. Αλλά όλοι μας εξαναγκαζόμαστε, στον έναν ή τον άλλο βαθμό, να μπούμε μέσα στην αγορά των ΜΜΕ είτε ξέρουμε είτε δεν ξέρουμε ότι η σχέση δεν είναι αμφίδρομη. Και εξαναγκαζόμαστε διότι έχουμε πραγματικές ανάγκες που τα ΜΜΕ έρχονται να μας καλύψουν, ακριβώς όπως συμμετέχουμε σε κόμματα και πολιτικές οργανώσεις γιατί έχουμε πολιτικές και κοινωνικές ανάγκες που τα κόμματα έρχονται να μας καλύψουν. Κι όπως ανάμεσα στα κόμματα και τους οπαδούς διαμορφώνεται μια σχέση προσχώρησης, ένα consensus δηλαδή, έτσι και στην περίπτωση των ΜΜΕ, μέσα από μια περίπλοκη σχέση ενδιαφερόντων, αδράνειας, παρορμήσεων, απολαύσεων, αισθητικών προτιμήσεων, κοινωνικών και πολιτικών αναγκών, οδηγούμαστε στο περίπτερο ή στο κουμπί χωρίς αυτό να βιώνεται ως ταπείνωση και εξανδραποδισμός. Αντίθετα, μάλιστα, κατεχόμαστε συχνά από αισθήματα ψυχικής και πνευματικής πλήρωσης και αντιδρούμε μόνο σε αυτό που θεωρούμε σαχλαμάρα, γυρνώντας ενίοτε τη σελίδα ή αλλάζοντας σταθμό. Επιπλέον, για πολύ κόσμο, η τηλεθέαση είναι ο μοναδικός τρόπος που έχει για να περάσει η ώρα του, όταν οι άλλοι τρόποι έχουν χαθεί. Η τηλεθέαση είναι καθ’ εαυτή τρόπος ζωής, αρκεί να τον συνηθίσεις. Αυτό άλλωστε είναι και το μεγάλο πρόβλημα των ΜΜΕ. Πώς θα πετύχουν τη συναίνεση, μια συναίνεση για την οποία συχνά δεν έχει σημασία το περιεχόμενό της αλλά μόνο η διαδικασία: η διαδικασία του να κοιτάζεις έστω και αν δεν βλέπεις, να γυρνάς σελίδες έστω και αν δεν διαβάζεις.

 

***

 

Σ’ αυτή τη διαδικασία, αποφασιστικός ήταν ο ρόλος των νέων διανοουμένων ή μάλλον των «διανοουμένων νέου τύπου». Γιατί για να υπάρξουν τα ΜΜΕ, και ιδίως τα τηλεοπτικοακουστικά, ως κόμματα νέου τύπου, χρειάστηκε να αναδειχθούν και να λειτουργήσουν πολλαπλασιαστικά οι διανοούμενοι νέου τύπου. Οι διανοούμενοι από τότε που άρχισε να χρησιμοποιείται ο όρος αυτός για να περιγράψει μια ορισμένη πνευματική-πολιτική λειτουργία λόγιων ατόμων ή ομάδων-εποχή της υπόθεσης Ντρέυφους στη Γαλλία-μέχρι κι αργότερα, που ο όρος περιγράφει όχι απλώς άτομα ή ομάδες ατόμων αλλά νέες κοινωνικές κατηγορίες που διαμορφώνονται στο πλαίσιο της πνευματικής εργασίας, οι διανοούμενοι λοιπόν, ήταν μια αντιεξουσία, ήταν μια κριτική φωνή και στάση. Γι’ αυτό οι διανοούμενοι, σε γενικές γραμμές, ήταν άνθρωποι αριστερών φρονημάτων, καθ’ όσον η ίδια η Αριστερά, σε όλες της τις εκδοχές και αποχρώσεις, ήταν μια κριτική της υπάρχουσας κατάστασης πραγμάτων. Αντίθετα, οι διανοούμενοι σήμερα, είτε του πανεπιστημιακοεπιστημονικού μικρόκοσμου που ονομάζεται επιστημονική κοινότητα είτε του καλλιτεχνικού κόσμου είτε του κόσμου της δημοσιογραφίας και του θεάματος, έχουν απορροφηθεί σε κρατικές-εξουσιαστικές δομές. Δεν έχουμε να κάνουμε με κάποιον προσωπικό, ηθικό ή ιδεολογικό εκπεσμό του διανοουμένου –αυτή η τόσο συχνά επαναλαμβανόμενη ηθικολογία περί «προδοσίας των ταγών»– αλλά με το αντικειμενικό γεγονός απορρόφησης των διανοουμένων μέσα στις κριτικές, επαγγελματικές δομές και τα κόμματα νέου τύπου. Είναι το ίδιο το μέσον που απαγορεύει ή ακυρώνει την κριτική λειτουργία, ανεξάρτητα από την επάρκεια ή τη διάθεση του ατόμου.

 

***

 

Αυτή η παρατήρηση θα μας πήγαινε μακριά. Εδώ θέλω να τονίσω μόνο ότι στον τόπο μας και διεθνώς, τις τελευταίες δύο δεκαετίες παρατηρούμε την ανάδυση του «νέου τύπου διανοούμενου», ενός είδους, δηλαδή, πνευματοπολιτικής λειτουργίας, συνάδουσας με τις δομές της εξουσίας. Γι’ αυτό τα ΜΜΕ, εκτός από τους εν στενή εννοία δημοσιογράφους, τους αρθρογράφους, τους συντάκτες, τους ρεπόρτερ, τους εκφωνητές, τους παρουσιαστές εκπομπών, τους σχολιαστές, τους φαρσοκωμωδούς, τους τραγουδιστές, τους σόουμαν, τους τεχνικούς, διαθέτουν και πολιτειολόγους, φιλοσόφους, λογοτέχνες, γιατρούς, υγιεινιστές, κοινωνιολόγους, γλωσσολόγους, ιστορικούς, θεατρολόγους μικρού, μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς. Αν περιορίζονταν μόνο στο δελτία ειδήσεων, στα «νέα», στις ταινίες, και στα τηλεπαιχνίδια, θα ήταν σαν εκείνο το κράτος που θα προσπαθούσε να υπάρξει μόνο με τη βία. Τέτοιο κράτος δεν υπήρξε ποτέ ή, όταν κατέληξε να είναι μόνο βία χωρίς consensus, γκρεμίστηκε. Και ΜΜΕ χωρίς τους διανοουμένούς τους δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν. Είναι το άλας των ΜΜΕ. Το μέσον βρήκε τα μέσα του, γιατί το μέσον δεν ήταν ανιδιοτελές ούτε οικονομικά ούτε πολιτικά. Ήθελε μεν να αλλάξει ο κόσμος, αλλά προς την κατεύθυνση εκείνη που ο κόσμος θα γινόταν δικός του. Το πρώτο που χτύπησε και τσάκισε μέσα στις σελίδες του και από τα ερτζιανά ήταν το δημόσιο. Όπου έβλεπε δημόσιο τραβούσε πιστόλι.

 

***

 

«Η τηλεόραση», γράφει ο γάλλος κοινωνιολόγος Πιερ Μπουρντιέ, «συνέβαλε πολύ περισσότερο από τις δεξιώσεις και τα σκάνδαλα στον εκπεσμό της δημόσιας αρετής. Κάλεσε και προώθησε στο προσκήνιο της πολιτικής και πνευματικής ζωής πρόσωπα κενόδοξα, που κύριο μέλημά τους ήταν να τους δει ο κόσμος και να γίνουν γνωστοί, σε πλήρη αντίφαση με τις αξίες εκείνης της άνευ φέγγους αφοσίωσης προς το συλλογικό συμφέρον που χαρακτήριζαν τον κρατικό λειτουργό ή οπαδό. Το ίδιο εγωιστικό μέλημα καθιέρωσης (συχνά εις βάρος των αντιπάλων) ερμηνεύει γιατί η προβολή από τα ΜΜΕ κατάντησε τόσο κοινή πρακτική»

Όπως και να έχει το πράγμα, κι εκεί που υπήρξε ποιότητα κι εκεί που περίσσεψε η ευτέλεια, όπως σε μας, οι «διανοούμενοι νέου τύπου» έδρασαν αποφασιστικά για την ανάπτυξη των ΜΜΕ και τη δημιουργία του τηλεοπτικού consensus, αυτής της απλής συνήθειας να περνάμε μερικές ώρες της ημέρας και της νύχτας μπροστά στο κουτί. Οι διανοούμενοι είχαν ανάγκη το μέσον για να αναδειχθούν και το μέσον είχε ανάγκη τους διανοουμένους, αυτούς τους φορείς ή δημιουργούς κοινής γνώμης, αξιών και ενημέρωσης, για να κερδίσει το μεγάλο κοινό.

Και πάλι ο λόγος στον Μπουρντιέ:

«Ο αναδρομικός πανικός που καθόρισε την κρίση του ’68, συμβολική επανάσταση που συγκλόνισε όλους τους μικρούς κατόχους πολιτισμικού κεφαλαίου, δημιούργησε (με την απροσδόκητη συνδρομή της κατάρρευσης των καθεστώτων σοβιετικού τύπου) συνήθειες που ευνόησαν μια πολιτισμική παλινόρθωση, όπου «η σκέψη του Μάο» αντικαταστάθηκε από τη σκέψη που παρήγετο στις Σχολές Κοινωνικών Επιστημών. Ο πνευματικός κόσμος αποτελεί σήμερα τον τόπο ενός αγώνα που αποσκοπεί να παραγάγει και να επιβάλει τους «νέους διανοουμένους», που σημαίνει έναν ορισμό του διανοουμένου και του πολιτικού του ρόλου, της φιλοσοφίας και του φιλοσόφου, που από ‘δω και πέρα θα αναλώνεται σε γενικές και κατά το στυλ του Αρόν αντιπαραθέσεις μιας πολιτικής φιλοσοφίας χωρίς κανόνες, μιας κοινωνικής επιστήμης που έχει συρρικνωθεί στις πολιτικές αναλύσεις της νύχτας των εκλογών και σε ουδέτερους σχολιασμούς των εμπορικών δημοσκοπήσεων που στερούνται μεθοδολογίας. Ο Πλάτων χρησιμοποιούσε μια θαυμάσια λέξη για όλους αυτούς, τη λέξη δοξόσοφος: αυτός ο τεχνικός της κοινής γνώμης που περνάει τον εαυτό του για σοφό και ο οποίος θέτει τα προβλήματα της πολιτικής με τους ίδιους όρους που τα θέτει ο επιχειρηματίας, ο πολιτικός και ο δημοσιογράφος (που σημαίνει αυτοί ακριβώς που διαθέτουν την πολυτέλεια των δημοσκοπήσεων…».)

 

***

 

Λοιπόν, να μποϋκοτάρουμε τα ΜΜΕ; Κι εγώ βλέπω πότε πότε τηλεόραση και περνάω τη μισή μέρα μου διαβάζοντας εφημερίδες και περιοδικά. Βλέποντας και διαβάζοντας, σκέφτηκα τα προηγούμενα. Γι’ αυτό δεν θα συμφωνούσα με τον φίλο μου Κωνσταντίνο Τσουκαλά που στην τηλεοπτική συζήτηση με τον γάλλο κοινωνιολόγο Τουραίν υποστήριξε την άποψη ότι στην επικοινωνιακή μας εποχή ο μόνος δημόσιος χώρος είναι πλέον τα ΜΜΕ και εκεί πρέπει να παρέμβουμε, γιατί εκεί υπάρχει η κατ’ εξοχήν δυνατότητα άσκησης πολιτικής. Εξακολουθώ να επιμένω ότι τα ΜΜΕ συρρίκνωσαν τον δημόσιο χώρο, ιδιωτικοποίησαν τα πάντα, κι ότι ο δημόσιος χώρος, με τα πραγματικά του πολιτικά υποκείμενα, εκείνα που παρέχουν στους πολίτες τη δυνατότητα πολιτικής συμμετοχής, είναι ζητούμενο και διακύβευμα. Μένει να ξαναφτιαχτεί, να βγει έξω από το κουτί. Δεν γίνονται διαδηλώσεις κατά των ιδιωτικοποιήσεων με διαφημίσεις στην τηλεόραση. Ή, όταν γίνονται, όπως το επιχείρησε η ΓΕΝΟΠ/ΔΕΗ, τότε η ιδιωτικοποίηση καλά κρατεί.

 

Άγγελος Ελεφάντης

Πηγή: Η Εποχή

Ο απαραίτητος υπάλληλος (Ιστορίες του κ. Κόυνερ- Μπέρτολτ Μπρεχτ)

 

Ο κ. Κόυνερ άκουσε να παινεύουν έναν υπάλληλο που δούλευε χρόνια σε μια υπηρεσία λέγοντας ότι είναι απαραίτητος στη θέση του, τόσο καλός υπάλληλος είναι.

“Και γιατί είναι απαραίτητος;” ρώτησε θυμωμένα ο κ. Κόυνερ.

“Γιατί η υπηρεσία δεν μπορεί να σταθεί χωρίς αυτόν”, αποκρίθηκαν αυτοί που τον παίνευαν.

“Τότε, τι σόι καλός υπάλληλος είναι, όταν η υπηρεσία δε στέκεται δίχως αυτόν;” είπε ο κ. Κόυνερ. “Είχε όλον τον καιρό να οργανώσει την υπηρεσία του έτσι, που να πάψει να είναι απαραίτητος. Στ’ αλήθεια , με τι ασχολείται; Θα σας το πω εγώ: Κάνει εκβιασμό”

Ο ΣΤΡΑΤΗΣ ΤΣΙΡΚΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΩΤΗΡΗ ΠΕΤΡΟΥΛΑ ΑΠΟ "ΤΗ ΧΑΜΕΝΗ ΑΝΟΙΞΗ"

 

Κι όταν μπήκε για καλά το πρωινό κι ο ήλιος έπιασε να καίει, ο Σωτήρης ετοιμάστηκε για την τελευταία του κατοικία. Το μοιρολόι της μάνας ακούστηκε πιο γοερό κι οργισμένο. Η μνηστή του, ντυμένη πάντοτε στ’ άσπρα, έκλαιε τώρα σπαραχτικά. Είκοσι πέντε χιλιάδες συγκεντρωμένες από νωρίς στον Κολωνό, ξέσπασαν σ’ ένα πανδαιμόνιο από ζητωκραυγές, χειροκροτήματα, ιαχές, και κατάρες, όταν φάνηκε στο κατώφλι το λείψανο. Σημαίες και λάβαρα υψώνονται, γέρνουν απ’ εδώ κι απ’ εκεί, μπρος και πίσω, πάνω απ’ τα κεφάλια του ξέφρενου πλήθους.

-Ο Σωτήρης ζει!

Ένα δάσος από χέρια πασχίζει ν’ αγγίξει για τελευταία φορά το φέρετρο. Το πλήθος βογκά, θάλασσα φουρτουνιασμένη από σηκωμένες γροθιές, η κατάσταση κινδυνεύει να ξεφύγει, ξεφεύγει από κάθε έλεγχο. Θα χρειαστούν πολλές προσπάθειες των υπεύθυνων και ψυχραιμία, για να κοπάσει η τρικυμία και να μπει κάποια τάξη. Επιτέλους σχηματίζεται η πομπή.

Προπορεύεται η σημαία του 114, το Κεντρικό Συμβούλιο των Λαμπράκηδων με τον Μίκη Θεοδωράκη επικεφαλής, αντιπροσωπείες της νεολαίας, πολιτικοί. Πίσω από το νεκρό οι συγγενείς του κι ύστερα η Αθήνα ολόκληρη… Άξαφνα μια μεγάλη ομάδα από νέους και νέες, αγκαλιασμένοι μέσα στο πλήθος αρχίζει να τραγουδά. Δεν πιάνω ακόμη τα λόγια. Μα σε λίγο ξεχωρίζω:

Σωτήρη Πέτρουλα
Αηδόνι και λιοντάρι, βουνό και ξαστεριά.

-Είναι το καινούριο του Μίκη, μου λέει η Ματθίλδη, που έχει ξαναγυρίσει και μου πιάνει το χέρι. Ν’ ακούσεις τον Τάκη τον Μπενά, να διηγείται πώς γράφτηκε… Τη νύχτα, στα γραφεία της ΔΝΛ, αυτοί να συζητούν, μες στους καπνούς των τσιγάρων, και να προσπαθούν να λύσουν τα προβλήματα της κηδείας, κι ο Μίκης κάτι να γράφει βιαστικά σ’ ένα χαρτί, αλλοπαρμένος:

«-Το λόγο έχει ο πρόεδρος, λέει κάπως έντονα ο Τάκης.
-Το λόγο έχει το τραγούδι αποκρίνεται ο Μίκης, ακούστε:

Σωτήρη Πέτρουλα
σε πήρε ο Λαμπράκης, σε πήρε η Λευτεριά».

Η πομπή περνάει από την οδό Λένορμαν, από την πλατεία Μεταξουργείου, τη λεωφόρο Αχιλλέως, την Αγίου Κωνσταντίνου:

Σωτήρη Πέτρουλα
οδήγα το Λαό σου, οδήγα μας μπροστά.

Είδα χιλιάδες, εκατοντάδες χιλιάδες Λαού, να στριμώχνονται στα πεζοδρόμια, στα παράθυρα και τους εξώστες, και τα λουλούδια να πέφτουν βροχή κι είδα τη λαοθάλασσα που ακολουθούσε κι άκουσα τα συνθήματα και κατάλαβα πως αυτή δεν ήταν κηδεία, ήταν μια γιγάντια διαδήλωση, σε πάθος και σε όγκο, η τελευταία διαδήλωση του Σωτήρη:

Μάρτυρες, ήρωες οδηγούνε
τα γαλάζια μάτια σου
μας καλούνε.

Κι όταν είδα στην πλατεία Ομονοίας τους οικοδόμους με ξεγυμνωμένα στήθη να σταματούν τη νεκροφόρα και να σηκώνουν στα χέρια τους το φέρετρο, είπα μέσα μου πως απ’ εδώ αρχίζει πια η αποθέωση. Κι όταν είδα τον πατέρα τού ήρωα, που τον είχαν σηκώσει στα χέρια οι φίλοι του παιδιού του, να βαστάει στ’ αριστερό ένα μπουκέτο κόκκινες γλαδιόλες και στο δεξί μια τσαλακωμένη φωτογραφία, να τη σφίγγει πάνω στο στήθος του και να τη δείχνει στα πλήθη, που χειροκροτούσαν και ζητωκραύγαζαν, όχι, δεν έκλαιγαν και δε θρηνούσαν, και τον άκουσα να λέει: «Αδέρφια του παιδιού μου… Ο Σωτήρης ζει… Αγωνισθείτε για το ξερίζωμα του φασισμού… Ο Σωτήρης μου γι’ αυτό θυσιάστηκε… Δε θέλω να κλαίτε… Εμπρός στον αγώνα για τη Δημοκρατία…».

Έτσι με συνεπήρε και μένα το παραλήρημα του κόσμου και πίστεψα μαζί με τον πατέρα του, και πίστεψα μαζί με τον κόσμο, πως ο Σωτήρης δεν πέθανε. Κι όταν στην οδό Σταδίου, στο σημείο, που όπως θα πει σε λίγο ο Μίκης, οι εχθροί επισήμαναν, απομόνωσαν και σκότωσαν το γελαστό παιδί, τα πλήθη αυθόρμητα παραμέριζαν, αφήνοντας στην άσφαλτο και το πεζοδρόμιο ένα κενό… Τι κενό; Ένα λοφίσκο από κόκκινα γαρίφαλα και τριαντάφυλλα, που ψήλωνε από στιγμή σε στιγμή:

…τα γαλάζια μάτια σου
μας καλούνε.

Κι όταν εμπρός στη Μητρόπολη, μέσα στην έντονη μυρωδιά της φρεσκοκομμένης δάφνης και το τραγούδι που αναθεμάτιζε αυτούς που σκότωσαν το Σωτήρη, είδα να έρχονται οι ανάπηροι της Εθνικής Αντίστασης, με τα στεφάνια και τις σημαίες τους, είδα το Γλέζο, είδα τον Ηλιού, είδα το Βάρναλη, είδα τον Παπανδρέου και τους άλλους υπουργούς της Ε.Κ. κι αντιλαλήσαν τα συνθήματα:
-Ενότητα.
– Ο στρατός με το λαό.
γονάτισα κι εγώ μέσα στο δρόμο και σα μικρό παιδί που πρωτοπάει σχολειό συλλάβιζα σ’ ένα πανώ:

ΚΙ ΑΝ ΕINΑΙ ΝΑ ΠΕΘΑΝΟΥΜΕ
ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΘΕΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΔΑΦΝΗ.
ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΚΑΝΕΙΣ ΠΕΘΑΙΝΕΙ.

Και είπα μέσα μου: «Εκατοντάδες χιλιάδες Αθηναίοι τον ανακήρυξαν ήρωα κι αθάνατος θα μένει». Κι όταν, μέσα από διπλή, ατέλειωτη σειρά στεφάνια και βουνά λουλούδια, εμπρός στον ανοιχτό τάφο, άκουσα το Μίκη, ν’ αποχαιρετά το πρώτο παλικάρι της Σπουδάζουσας Νεολαίας. «Όλος ο μάρτυρας λαός μας σ’ ακολουθεί. Ολόκληρη η Δημοκρατική Νεολαία της πατρίδας μου σε λατρεύει, σε θαυμάζει, σε ζηλεύει, θέλει να σου μοιάσει» και να ορκίζεται πως η πρωτοπόρα γενιά των Λαμπράκηδων θα φέρει στην Ελλάδα τη Μεγάλη Άνοιξη, είπα μέσα μου: «Και γιατί όχι; Κι αν χάθηκε μια άνοιξη, στο χέρι τους είναι να την ξαναφέρουν ακόμη πιο μεγάλη και λαμπρή. Ο Σωτήρης ζει. Ο παλμός της ζωής του μεταπλάστηκε σ’ ενέργεια, γίνηκε κινητήρια δύναμη, που εμψυχώνει κι ενθουσιάζει κι εμπνέει και οδηγεί. Ευλογημένοι όσοι στα μαρμαρένια αλώνια νικούν το Χάρο, όπως ο Σωτήρης Πέτρουλας».

Στον παρακάτω σύνδεσμο στο youtube αξίζει να παρακολουθήσετε μια εξαιρετική εκπομπή από τους ΡΕΠΟΡΤΕΡΣ (Λιάνη, Δημαρά, Χαρδαβέλλα)

https://youtu.be/4QrQzE7A2cc