Σχέση μικροαστισμού και φασισμού (Από Βασίλη Ραφαηλίδη)

 

 ... Ο φασισμός, όντας η ακραία μορφή πολιτικής έκφανσης του καπιταλισμού και υπηρετώντας αυτόν και μόνο, δε στηρίζεται στους αστούς αλλά στους μικροαστούς, που έτσι στριμωγμένοι ανάμεσα στους αστούς και τους προλετάριους φοβούνται και τους δυο. Τους μεν αστούς διότι τους φράζουν το δρόμο προς τα πάνω, προς την "κοινωνική άνοδο", τους δε προλετάριους διότι λειτουργούν σαν παράδειγμα προς αποφυγή από οικονομικής απόψεως. Άλλωστε, δεν πρέπει να μας διαφεύγει πως ο φασισμός είναι δημιούργημα ενός πρώην στελέχους του σοσιαλιστικού κόμματος, του Μουσολίνι, που το 1922 είχε τη μεγαλοφυή μεν, καταστροφική δε ιδέα να αντιμετωπίσει τους μικροαστούς σαν ξεχωριστή από τους αστούς οικονομική τάξη...

Άρης Αλεξάνδρου: Με τι μάτια τώρα πια

 

 

 Άρης Αλεξάνδρου: Με τι μάτια τώρα πια

 

Το ποίημα περιέχεται στη συλλογή Ευθύτης οδών (1959).

 

Βιάστηκες μητέρα να πεθάνεις.

Δεν λέω, είχες αρρωστήσει από φασισμό

κι ήταν λίγο το ψωμί έλειπα κι εγώ στην εξορία

ήτανε λίγος ο ύπνος κι ατέλειωτες οι νύχτες

μα πάλι ποιος ο λόγος να απελπιστείς προτού να κλείσεις

            τα εξηντατέσσερα

μπορούσες να 'σφιγγες τα δόντια

έστω κι αυτά τα ψεύτικα τα χρυσά σου δόντια

μπορούσες ν' αρπαζόσουνα από 'να φύλλο πράσινο

απ' τα γυμνά κλαδιά

απ' τον κορμό

μα ναι το ξέρω

γλιστράν τα χέρια κι ο κορμός του χρόνου δεν έχει φλούδα

            να πιαστείς

όμως εσύ να τα 'μπηγες τα νύχια

και να τραβούσες έτσι πεντέξι-δέκα χρόνια

σαν τους μισοπνιγμένους που τους τραβάει ο χείμαρρος

κολλημένους στο δοκάρι του γκρεμισμένου τους σπιτιού.

Τι βαραίνουν δέκα χρόνια για να με ξαναδείς

να ξαναδείς ειρηνικότερες ημέρες και να πας

στο παιδικό σου σπίτι με τον φράχτη πνιγμένο ν στα λουλούδια

να ζήσεις μες στη δίκαιη γαλήνη

ακούγοντας τον πόλεμο

σαν τον απόμακρο αχό του καταρράχτη

να 'χεις μια στέγη σίγουρη σαν άστρο

να χωράει το σπίτι μας την καρδιά των ανθρώπων

κι από τη μέσα κάμαρα-

όμως εσύ μητέρα βιάστηκες πολύ

και τώρα με τι χέρια να 'ρθεις και να μ' αγγίξεις μέσ'

            από τη σίτα*

με τι πόδια να ζυγώσεις εδώ που 'χω τριγύρω μου τις πέ-

τρες σιγουρεμένες σαν ντουβάρια φυλακής

με τι μάτια τώρα πια να δεις πως μέσα δω χωράει

όλη η καρδιά του αυριανού μας κόσμου

            τσαλαπατημένη

κι από τον δίπλα θάλαμο ποτίζει η θλίψη

σαν υγρασία σάπιου χόρτου.

Ο Βασίλης Ραφαηλίδης για το Κέντρο και το Φασισμό

 

.. Αντίθετα με τη Δεξιά και την Αριστερά, η κοινωνική βάση του Κέντρου ουδεμία σχέση έχει με ιδέες. Έχει όμως σχέση με μια πολύ έντονη δυσαρέσκεια υπαγορευόμενη από την καθήλωση των κεντρώων στη μικρομεσότητα εν γένει. Οι περίφημοι μικρομεσαίοι κατά το πορτοφόλι, κατά το ήθος και κατά το μυαλό είναι πάντα επικίνδυνοι, γιατί εύκολα μπορούν να στραφούν οπουδήποτε, ακόμα και προς το φασισμό, ο οποίος πρωτοεμφανίστηκε σαν πολιτικό κίνημα κατ' αρχήν στην Ιταλία το 1922, με μια έξοχη εκμετάλλευση της λαϊκής δυσαρέσκειας των μικρομεσαίων.

Προσοχή, δε λέμε πως το Κέντρο είναι φασιστικό κατ' ανάγκην, λέμε πως ο φασισμός μόνο στα πλαίσιά του θα μπορούσε να εμφανιστεί σαν κόμμα με λαϊκή βάση είτε δηλώνει είτε όχι το όνομά του.Δεν είναι ανάγκη να λέγεται φασιστικό ένα κόμμα για να 'ναι τέτοιο.Ούτε ο φασισμός παίρνει πάντα ακραίες δικτατορικές μορφές. Φασισμός λέγεται το κοινωνικοπολιτικό καθεστώς των μικρομεσαίων, λέει ο Ντανιέλ Γκερέν, ο εγκυρότερος μελετητής του φασιστικού φαινομένου, κι αυτό είναι όλο από κοινωνικής απόψεως. Συνεπώς είναι ανάγκη να ελέγχεται το Κέντρο, γιατί εκτός απ' την κίνησή του προς τους δυο πόλους, τον δεξιό και τον αριστερό,μπορεί να εμφανιστεί ως καθαρός, απροκάλυπτος φασισμός...

Πάμπλο Πικάσο - Γκουέρνικα/ Γκερνίκα

 

8 Απριλίου

Πάμπλο Ρουίθι Πικάσο, περισσότερο γνωστός ως Πάμπλο Πικάσο, (ισπανικά: Pablo Ruiz y )

Σύντομο όνομα: Πάμπλο Πικάσο

Θάνατος: 8 Απριλίου 1973; Μουζέν, Γαλλία

Αιτία θανάτου: πνευμονικό οίδημα και έμφραγμα του μυοκαρδίου.

Στη διάρκεια της Κατοχής

ο Γερμανός πρέσβης στο Παρίσι Όττο Άμπετζ

επισκέπτεται τον Πικάσο στο εργαστήρι του.

Φεύγοντας, βλέπει τη φωτογραφία της Γκουέρνικα.

«Εσείς το κάνατε αυτό », ρωτά το ζωγράφο.

Και εκείνος του απαντά λακωνικά: «Όχι εσείς».

Από το 1939 ο επικός πίνακας βρισκόταν στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, περιμένοντας να σημάνει η ώρα της δημοκρατίας για την Ισπανία.

Το 1969 ο Φράνκο είχε το θράσος να τον διεκδικήσει προκαλώντας την οργή του μεγάλου ζωγράφου.

Ο Πικάσο επανέλαβε πως πρόθεσή του ήταν το έργο να επιστρέψει στην Ισπανία μόνο μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας στη χώρα του.

Η Γκουέρνικα επιστρέφει στην Ισπανία στις 10 Σεπτεμβρίου του 1981.

Οι Ισπανοί βλέπουν το έργο που συμβόλιζε την εθνική τους τραγωδία να τοποθετείται στο Μουσείο του Πράδο.

«Αυτός δεν είναι πίνακας»

έλεγαν οι Ισπανοί.

«Είναι βόμβα έτοιμη να εκραγεί».

Η Γκουέρνικα ζει και κεραυνοβολεί.

Έχει ξαναγίνει επικίνδυνη στις μέρες μας.

Όχι μόνο στην Ισπανία. Παντού γύρω μας.

Η Γκουέρνικα σήμερα εξακολουθεί να δικαιώνει τον δημιουργό της που είχε πει:

«Αν ένα έργο δεν μπορεί να ζήσει πάντα στο παρόν,

δεν υπολογίζεται καθόλου».

Και όποιος θέλει μπορεί να κοιτάξει γύρω του και να δει την δική του Γκουέρνικα...