VIA NEGATIVA

  Ερχόμαστε από μια σκοτεινή άβυσσο· καταλήγουμε σε μια σκοτεινή άβυσσο· το μεταξύ φωτεινό διάστημα το λέμε Ζωή. Ευτύς ως γεννηθούμε, αρχίζει κι η επιστροφή· ταυτόχρονα το ξεκίνημα κι ο γυρισμός· κάθε στιγμή πεθαίνουμε. Γι’ αυτό πολλοί διαλάλησαν: Σκοπός της ζωής είναι ο θάνατος. Μα κι ευτύς ως γεννηθούμε, αρχίζει κι η προσπάθεια να δημιουργήσουμε, να συνθέσουμε, να κάμουμε την ύλη ζωή· κάθε στιγμή γεννιούμαστε. Γι’ αυτό πολλοί διαλάλησαν: Σκοπός της εφήμερης ζωής είναι η αθανασία. Στα πρόσκαιρα ζωντανά σώματα τα δυο τούτα ρέματα παλεύουν: α) ο ανήφορος, προς τη σύνθεση, προς τη ζωή, προς την αθανασία· β) ο κατήφορος, προς την αποσύνθεση, προς την ύλη, προς το θάνατο. Και τα δυο ρέματα πηγάζουν από τα έγκατα της αρχέγονης ουσίας. Στην αρχή η ζωή ξαφνιάζει· σαν παράνομη φαίνεται, σαν παρά φύση, σαν εφήμερη αντίδραση στις σκοτεινές αιώνιες πηγές· μα βαθύτερα νιώθουμε: η Ζωή είναι κι αυτή άναρχη, ακατάλυτη φόρα του Σύμπαντου. Αλλιώς, πούθε η περανθρώπινη δύναμη που μας σφεντονίζει από...

  ΜΙΑ ΑΦΡΙΚΑΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Στο μεγάλο δάσος, όπου ζούσαν πολλά ζώα, ξέσπασε φωτιά. Όταν η φωτιά ήταν  μικρή, τα ζώα δεν έκαναν τίποτα για να τη σβήσουν. Απλά μετακινήθηκαν σε  κάποια διπλανή περιοχή του δάσους ελπίζοντας να περάσει γρήγορα το κακό.  Καθώς, όμως, φυσούσε αέρας, η φωτιά φούντωσε για τα καλά. Σε λίγη ώρα το  δάσος καιγόταν από τη μια άκρη ως την άλλη. Τα ζώα, όταν είδαν το μέγεθος της  φωτιάς, τόσο πολύ φοβήθηκαν που άλλα τράπηκαν σε φυγή και άλλα παρέλυσαν  και παραδόθηκαν στο έλεος της φωτιάς.  Όλα εκτός από το κολιμπρί, το πιο μικρό  πουλί του δάσους, που πηγαινοερχόταν ακούραστο στο κοντινό ποτάμι για να  μεταφέρει με το ράμφος του μια σταγόνα νερό και να σβήσει τη φωτιά. Τα άλλα  ζώα, που ήταν πολύ μεγαλύτερα, όπως ο ελέφαντας, είδαν την προσπάθεια του  κολιμπρί και του φώναξαν: “Είσαι τόσο μικρό και η φωτιά είναι τόσο μεγάλη. Το  ράμφος σου χωράει μόνο μια μικρή σταγόνα νερό. Στ’ αλήθεια, πιστεύεις ότι η ...

  Ο Παύλος Μάτεσις στην τελευταία σημαντική δημόσια εμφάνισή του συναντήθηκε με τον Ιάκωβο Καμπανέλλη και τον Κώστα Γεωργουσόπουλο στη σκηνή του Megaron Plus, στις 27 Ιανουαρίου του 2009, και συζήτησαν για το μεταπολεμικό θέατρο και την ελληνική κοινωνία. Ο Παύλος Μάτεσις στην τελευταία σημαντική δημόσια εμφάνισή του συναντήθηκε με τον Ιάκωβο Καμπανέλλη και τον Κώστα Γεωργουσόπουλο στη σκηνή του Megaron Plus, στις 27 Ιανουαρίου του 2009, και συζήτησαν για το μεταπολεμικό θέατρο και την ελληνική κοινωνία. Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος, προλογίζοντας την ομιλία του Παύλου Μάτεσι, είπε για τα έργα του ότι προσφέρουν καημό, δάκρυ και χλεύη· αναγκαία για να μπορούμε μετά να τα χαϊδέψουμε. Στην ομιλία του –απολογία τη χαρακτήρισε ο ίδιος –ο Παύλος Μάτεσις έδωσε το προσωπικό, θεατρικό και φιλοσοφικό του στίγμα, καθόρισε τη σχέση του με τον αρχαιοελληνικό λόγο και το παγκόσμιο θέατρο, ενώ περιέγραψε και το κλίμα στο οποίο δημιούργησαν οι συνοδοιπόροι της γενιάς του. Κρατήσαμε την προφορικότητα ...

  Αγαπούσα που τα ευωδάτα κίτρινα λουλούδια της, τα ‘βαζε η μητέρα μου στις κασέλες και τα εσώρουχά μας, τα σεντόνια μας, όλη μου η παιδική ηλικία μύριζε γαζία. Μιλούσαμε, πολλές ήσυχες κουβέντες, πότε η μητέρα μου δηγόταν για τον πατέρα της, για το χωριό που γεννήθηκε, και πότε εγώ της στορούσα τους βίους των αγίων που είχα διαβάσει, και ξόμπλιαζα τη ζωή τους με τη φαντασία μου, δε μ’ έφταναν τα μαρτύριά τους, έβαζα κι από δικού μου, ωσότου έπαιρναν τη μητέρα μου τα κλάματα, τη λυπόμουνα, κάθιζα στα γόνατά της, της χάιδευα τα μαλλιά και την παρηγορούσα: – Μπήκαν στον Παράδεισο, μητέρα, μη στεναχωριέσαι, σεργιανίζουν κάτω από ανθισμένα δέντρα, κουβεντιάζουν με τους αγγέλους και ξέχασαν τα βάσανά τους. Και κάθε Κυριακή βάζουν χρυσά ρούχα, κόκκινα κασκέτα με φούντες και πάνε να κάμουν βίζιτα στο Θεό. Κι η μητέρα σφούγγιζε τα δάκρυά της, με κοίταζε σα να μου έλεγε: «Αλήθεια λες;» και χαμογελούσε. Και το καναρίνι, μέσα από το κλουβί του, μας άκουγε, σήκωνε το λαιμό και κελαηδούσε μεθυσ...

  Φίλοι μου, θυμηθείτε: ο Αδόλφος Χίτλερ δεν έπεσε απ’ το διάστημα. Ούτε ήταν ένας και μόνος. Ήταν το διαμόρφωμα δεκάδων χιλιάδων αφανών χιτλερίσκων στη Γερμανία και την Αυστρία. Και όχι μόνο εκεί. Χιτλερίσκων διάσπαρτων σε μεγάλες και μικρές πόλεις, σε χώρους εργασίας, σε γειτονιές, σε συντροφιές, σε οικογένειες. Και ο ναζισμός δεν ήταν ιδέα ενός και μόνου διεστραμμένου εγκεφάλου. Ήταν η συμπύκνωση της νοσηρής πολιτικής αντίληψης εκατοντάδων χιλιάδων ατόμων, φορέων του μικροβίου του ρατσισμού, του εθνικισμού, της μισαλλοδοξίας, της τελικής λύσης όλων των προβλημάτων με τη βία, τη φωτιά και το τσεκούρι. Ο ναζισμός δεν άρχισε με τον Χίτλερ, γι’ αυτό και δεν τον πήρε μαζί του, δεν εμφανίστηκε μόνο στη Γερμανία, γι’ αυτό και δεν επανεμφανίζεται μόνο εκεί. Αλλά παντού όπου ουσιαστικά κοινωνικά προβλήματα τον τρέφουν. Και ο κίνδυνος τώρα δεν είναι η εμφάνιση ενός νέου Χίτλερ και η σπορά ενός άλλου μεγάλου πολέμου. Ο κίνδυνος είναι η αδιαφορία για τα αίτια που αναγεννούν τον ναζισμό και ...