Ρεπορτάζ: Γιώργος Κανελλόπουλος
Κεραίες… εν τάξει
Τάξη στο διαρκώς αναπτυσσόμενο με νέες τεχνολογίες και με ιδιωτική πρωτοβουλία, δίκτυο των κεραιών κινητής τηλεφωνίας, «ατάκτως ερριμμένων» σε αρκετές περιπτώσεις εντός του πυκνοδομημένου αστικού ιστού, επιχειρούν να βάλουν οι δήμοι των βορείων προαστίων. Ωστόσο, τα «όπλα» που διαθέτουν σήμερα, βάσει του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου, εξαντλούνται μόνο σε πολεοδομικούς ελέγχους, για τυχόν παραβάσεις στα κτίρια όπου τοποθετούνται, ενώ δεν έχουν καμία άλλη δικαιοδοσία στη διαδικασία αδειοδότησης και εγκατάστασης των κεραιών.Το μέχρι στιγμής αποτέλεσμα; Εκεί όπου μετά κόπων και βασάνων των κατοίκων πέφτει μια «προβληματική» κεραία, λίγο πιο πέρα να ξεφυτρώνει μια νέα, για τις ανάγκες κάλυψης του δικτύου των εταιριών κινητής τηλεφωνίας, που χρησιμοποιεί το συντριπτικό μέρος του πληθυσμού.
Συνάντηση δημάρχων
Πριν από μερικές βδομάδες πραγματοποιήθηκε συνάντηση δημάρχων των Δήμων που καλύπτει η Πολεοδομία Αγίας Παρασκευής, με θέμα τις κεραίες κινητής τηλεφωνίας. Συμμετείχαν οι δήμαρχοι Αγίας Παρασκευής, Βριλησσίων, Πεντέλης, Φιλοθέης-Ψυχικού, Χαλανδρίου και Παπάγου-Χολαργού, καθώς και υπηρεσιακοί παράγοντες. Στη συνάντηση έγινε μια πρώτη συζήτηση για το ισχύον θεσμικό πλαίσιο εγκατάστασης και λειτουργίας κεραιών κινητής τηλεφωνίας και τις αναγκαίες αλλαγές για την ενίσχυση της προστασίας της δημόσιας υγείας. Ειδικότερα συζητήθηκαν ζητήματα αυστηροποίησης των όρων και των διαδικασιών αδειοδότησης εγκατάστασης και των ορίων εκπεμπόμενης ακτινοβολίας των κεραιών, όπως και ενίσχυσης των αρμοδιοτήτων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για το θέμα, βάσει της ευρωπαϊκής εμπειρίας.
Παραπλεύρως, ο Δήμος Κηφισιάς προχωράει στη συγκρότηση διεπιστημονικής επιτροπής που θα επεξεργάζεται το θέμα των κεραιών κινητής τηλεφωνίας με προεδρεύοντα τον ομότιμο καθηγητή Κυτταρικής Βιολογίας και Ραδιοβιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Δρ. Λουκά Μαργαρίτη. Το Δημοτικό Συμβούλιο ενέκρινε ομόφωνα τη σχετική εισήγηση του Τοπικού Συμβουλίου Νέας Ερυθραίας για 4μηνη αναστολή χορήγησης αδειών εγκατάστασης σταθμών βάσης κινητής τηλεφωνίας και συναφών εγκαταστάσεων, έως να εκδοθεί το πόρισμα τής υπό σύσταση διεπιστημονικής επιτροπής. Είχε προηγηθεί παρόμοια απόφαση του Δ.Σ. Αγίας Παρασκευής για τρίμηνη αναστολή χορήγησης αδειών από τις αρμόδιες πολεοδομικές υπηρεσίες.
Εγκατεστημένες κεραίες
Πάνω από 1.100 κεραίες κινητής τηλεφωνίας, συμβατικές ή χαμηλής ηλεκτρομαγνητικής περιβαλλοντικής όχλησης (ΕΚΚΧΟ), κατά δήλωση των εταιριών, αδειοδοτημένες ή με αίτηση χορήγησης άδειας, όπως προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία, είναι εγκατεστημένες και λειτουργούν στους 12 Δήμους της Περιφερειακής Ενότητας Βόρειου Τομέα Αττικής. Καλύπτουν τις ανάγκες υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας πληθυσμού 591.680 κατοίκων, όπως και εργαζομένων και επισκεπτών. Και για να υπάρχει μια τάξη μεγέθους για τις οποιεσδήποτε συγκρίσεις, στην περιοχή της πρωτεύουσας και στον πιο πυκνοκατοικημένο δήμο της χώρας, τον Δήμο Αθηναίων, σε καταγεγραμμένο πληθυσμό 664.046 κατοίκων, αντιστοιχούν 1.140 κεραίες κινητής τηλεφωνίας που καλύπτουν επίσης πολλαπλάσιες ανάγκες συνδρομητών, εργαζομένων και επισκεπτών.
Στα βόρεια προάστια, οι δήμοι με τις περισσότερες κεραίες και βάσει των στοιχείων της ΕΕΤΤ (Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων) είναι αυτοί του Αμαρουσίου με συνολικά 296 κεραίες, εκ των οποίων 193 με δήλωση ΕΚΚΧΟ (δήλωση εγκατάστασης κατασκευής κεραίας που εμπίπτει στις διατάξεις της νομοθεσίας για Εγκαταστάσεις Κατασκευών Κεραιών Χαμηλής Ηλεκτρομαγνητικής Περιβαλλοντικής Όχλησης), 92 αδειοδοτημένες (με απόφαση της ΕΕΤΤ) και 11 με νόμιμη λειτουργία (δεν έχει χορηγηθεί άδεια, αλλά έχει κατατεθεί στην ΕΕΤΤ αίτηση χορήγησης άδειας) και της Κηφισιάς με 225 κεραίες, εκ των οποίων 128 με δήλωση ΕΚΚΧΟ, 86 αδειοδοτημένες και 11 με νόμιμη λειτουργία. Ακολουθούν οι Δήμοι Χαλανδρίου με 106 κεραίες (53 με δήλωση ΕΚΚΧΟ, 50 αδειοδοτημένες και 3 με νόμιμη λειτουργία) και Αγίας Παρασκευής με 80 κεραίες (38 αδειοδοτημένες, 36 με δήλωση ΕΚΚΧΟ και 6 με νόμιμη λειτουργία).
Κεραίες και τοπικές κοινωνίες
Απέναντι σε αυτό το γοργά αναπτυσσόμενο σύμπλεγμα κεραιών κινητής τηλεφωνίας, μέσα σε πυκνοκατοικημένες γειτονιές, με επιστημονικώς ελεγχόμενα όρια εκπομπών ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, και που βάσει νομοθετικού πλαισίου του 2012 αδειοδοτούνται με διαδικασίες «εξπρές», θέτοντας σε δεύτερη μοίρα τη βαρύτητα των σχετικών μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων, συχνά κρυμμένες με τον «παραδοσιακό» τρόπο μέσα σε καμινάδες, ηλιακούς θερμοσίφωνες και όπου αλλού, αλλά και χωρίς διακρίσεις αν τοποθετούνται κοντά σε σχολεία ή νοσοκομεία, οι τοπικές κοινωνίες και οι δημοτικές αρχές που τις εκπροσωπούν, προβληματίζονται, δείχνουν τα αντανακλαστικά τους, και κινητοποιούνται. Υπάρχουν τελικά επιστημονικώς παραδεκτά όρια, αλλά και προοπτική ενός ορθολογικότερου συστήματος χωροθέτησης των κεραιών κινητής τηλεφωνίας εντός του αστικού ιστού;
Ατομικά μέτρα προστασίας από την Η/Μ ακτινοβολία
Μηδαμινή επικινδυνότητα δεν μπορεί να υπάρξει ποτέ, αυτό είναι το τίμημα του πολιτισμού. Ο αντίλογος είναι γνωστός και εν μέρει σωστός, με το επιχείρημα ότι η ακτινοβολία από το οικιακό ασύρματο τηλέφωνο, το ασύρματο δίκτυο και το κινητό τηλέφωνο είναι πολύ μεγαλύτερη και από τη χειρότερη θέση κεραίας που βρίσκεται πολύ κοντά σε σπίτι ή σε σχολείο. «Αυτό είναι σωστό με την επισήμανση, όμως, πως οι φορητές συσκευές ακτινοβολίας μπορούν και ελέγχονται ως προς τη λειτουργία τους, ενώ η κεραία ακτινοβολεί συνεχώς και αθόρυβα. Η διαρκής έκθεση είναι το πρόβλημα», σημειώνει σχετικά ο Δρ. Λουκάς Μαργαρίτης.
Το πρόβλημα ξεδιπλώνεται ιδιαίτερα σε πυκνοδομημένες γειτονιές, όταν κάποιοι βρίσκονται αντιμέτωποι κατά κυριολεξία με την 24ωρη λειτουργία μιας κεραίας κινητής τηλεφωνίας απέναντί τους. Εκεί ο κάτοικος δεν μπορεί να περιμένει να απομακρυνθεί η κεραία ούτε να βρεθεί άμεσα πολιτική λύση. «Σε αυτό μπορούν να συμβάλλουν οι εταιρείες για να δείξουν την καλή τους θέληση. Να τοποθετήσουν με τέτοιον τρόπο τις κεραίες τους, που να μην επηρεάζουν πυκνοκατοικημένες περιοχές και κατοικίες που βρίσκονται δίπλα», τονίζει και δίνει ορισμένες πρακτικές οδηγίες προστασίας γενικότερα από τις συσκευές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας: «Προσέξτε Wi-Fi, ασύρματο και κινητό τηλέφωνο, όταν η διαμονή κοντά τους είναι περισσότερο από μισή ώρα, αυτά να μη λειτουργούν ή να βρίσκονται σε απόσταση τουλάχιστον τεσσάρων μέτρων. Κατά τη διάρκεια του ύπνου και βραχυπρόθεσμα η ακτινοβολία μπορεί να είναι επιζήμια, δηλαδή, να επηρεάσει τη διάθεση του ατόμου, να μην κοιμηθεί καλά κ.λπ.»
Υπάρχουν σημαντικά πράγματα που μπορούμε να ελέγξουμε, αλλά και περιπτώσεις μη ελεγχόμενες, όπως είναι κεραίες. Υπάρχουν μέθοδοι προστασίας από τις κεραίες που άλλες κοστίζουν και άλλες όχι. Κόστος έχουν τα ειδικά φιλμ που μπαίνουν στα παράθυρα και η μπογιά με την οποία μπορούν να βαφτούν οι τοίχοι ώστε να μειωθεί η ακτινοβολία. Το άλλο είναι τα φυτά που απορροφούν την ακτινοβολία και όταν παρεμβληθούν μεταξύ κεραίας και σημείου ακτινοβολίας, αυτή μειώνεται δραστικά».
Ο Δρ. Λουκάς Μαργαρίτης μιλάει για την επικινδυνότητα των κεραιών κινητής τηλεφωνίας
«Τα σημερινά όρια ασφαλείας δεν επαρκούν για την προστασία της δημόσιας υγείας»
«Επειδή ο δήμος σας έχει πολλές κεραίες, είναι και ένας υποδειγματικός δήμος από πλευράς περιβαλλοντικής μόλυνσης. Νομίζω πως χρησιμοποιείται πιλοτικά ως ‘’πειραματόζωο’’ και λόγω του ανταγωνισμού των εταιριών, προκειμένου να δουν πώς μπορούν να καλυφθούν οι κάτοικοι και να είναι ευχαριστημένοι από τις υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας».
Τα παραπάνω τόνισε στο Συμβούλιο της Δημοτικής Ενότητας Νέας Ερυθραίας, ο ομότιμος καθηγητής Κυτταρικής Βιολογίας και Ραδιοβιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Δρ. Λουκάς Μαργαρίτης (ερευνητική ομάδα Ηλεκτρομαγνητικής Βιολογίας του Τομέα Βιολογίας Κυττάρου και Βιοφυσικής), ο οποίος θα συνδράμει επιστημονικά τον Δήμο Κηφισιάς.
Σκοπός της διεπιστημονικής επιτροπής που συστάθηκε, είναι η ανάλυση και αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης, αλλά και η σύνταξη πρότασης για τον καθορισμό του απαιτούμενου αριθμού και την ορθολογική χωροταξική κατανομή των κεραιών κινητής τηλεφωνίας στα διοικητικά όρια του Δήμου. Γι’ αυτό το λόγο, μάλιστα, ο Δήμος Κηφισιάς προμηθεύεται ειδικό τεχνικό όργανο ελέγχου ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, προκειμένου να πραγματοποιηθούν δειγματοληπτικές μετρήσεις και στη συνέχεια ανάλυση των τιμών έντασης και αποτίμηση της επικινδυνότητας με κριτήριο και τη διάρκεια έκθεσης των ατόμων στην ακτινοβολία.
Χαρτογράφηση και μετρήσεις
«Με το ‘’πειραματόζωο’’ μπορεί μετά το τέλος του πειράματος να ανασκευάσεις κάτι. Εδώ δεν υπάρχει περίπτωση να ανασκευαστεί κάτι, γιατί συνεχώς βγαίνουν νέες και περισσότερες συσκευές ασύρματης τεχνολογίας, με αποτέλεσμα όλη αυτή η ακτινοβολία να λειτουργεί σωρευτικά. Για τις κεραίες κινητής τηλεφωνίας πρέπει να γίνει χαρτογράφηση και χρειάζονται εμπεριστατωμένες μετρήσεις. Υπάρχουν κεραίες που ενδεχομένως δεν ενοχλούν, γιατί είναι μακριά ή και η ακτινοβολία δεν μπαίνει σε σπίτια. Εγώ χαιρετίζω την πρωτοβουλία του Δήμου Κηφισιάς που κανένας άλλος δήμος δεν έχει αναλάβει μέχρι στιγμής. Το θέμα στην τελική του μορφή είναι πολιτικό. Χρειάζεται πίεση από τους Δήμους προς την Πολιτεία για ένα σχέδιο νόμου μείωσης των ορίων, όπως έχει γίνει και σε άλλες χώρες, ώστε να διασφαλιστεί η προστασία των κατοίκων. Η προσαρμογή στα αυστηρά όρια ασφαλείας μπορεί να επιτευχθεί σταδιακά σε βάθος χρόνου ενός έτους, ώστε να δοθεί η δυνατότητα στις εταιρίες κινητής τηλεφωνίας να επανασχεδιάσουν το δίκτυό τους», τονίζει στην ΑΜΑΡΥΣΙΑ ο Δρ. Λουκάς Μαργαρίτης.
Οδηγίες Ορίων Ασφαλείας
Ο κ. Μαργαρίτης μετέχει σε διεθνή ομάδα 190 ειδικών επιστημόνων, οι οποίοι υπέβαλαν σχετικό υπόμνημα στον ΟΗΕ για τις Οδηγίες Ορίων Ασφαλείας, «που δεν επαρκούν για την προστασία της δημόσιας υγείας, αφού δεν καλύπτουν τις επιδράσεις που μπορεί να προκληθούν από μακροχρόνια έκθεση είτε από έκθεση σε πεδία χαμηλής έντασης» και εξηγεί: «Tο θέμα είναι εξαιρετικά πολύπλοκο στην ανάλυσή του. Τα ισχύοντα όρια ασφαλείας είναι περίπου 60 βολτ ανά μέτρο που θεσμοθετήθηκαν το 1998 από διεθνή ‘’ανεξάρτητη’’ επιτροπή (ICNIRP) και ‘’υιοθετήθηκαν’’ από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Η διαρκής επιστημονική έρευνα όμως έχει οδηγήσει τη διεθνή επιστημονική κοινότητα να προτείνει πολύ αυστηρότερα όρια ασφαλείας, περίπου 0,2 βολτ ανά μέτρο, κάτι που έχει ήδη γίνει πράξη σε Ιταλία, Γαλλία, Ελβετία, Αυστρία, Λουξεμβούργο και Βέλγιο με όρια από 0,2 μέχρι 3 βολτ ανά μέτρο. Επιπλέον ο ΠΟΥ με απόφαση της διαρκούς επιτροπής για μελέτες στον καρκίνο (IARC) έχει κατατάξει την ακτινοβολία κινητής τηλεφωνίας ως δυνητικά καρκινογόνο περιβαλλοντική μόλυνση. Στην Ελλάδα ισχύουν νομοθετικά τα υψηλά όρια μειωμένα κατά 30%. Αυτός είναι και ο λόγος που οι εταιρίες κινητής τηλεφωνίας δεν έχουν την πρόθεση να εφαρμόσουν αυστηρά όρια αφού καλύπτονται νομοθετικά».
Πάνω από 1,100 κεραίες κινητής τηλεφωνίας, συμβατικές ή χαμηλής ηλεκτρομαγνητικής περιβαλλοντικής όχλησης, λειτουργούν στα Βόρεια Προάστια.
